Bana bir adres sor ya da tarif et, sana kim olduğunu söyleyeyim.
Herkes hayatında birkaç kez adres sormuş ya da tarif etmiştir.
Bu durum tanıdık bildik bir şeydir o yüzden.
Başımıza gelen en güzel şey olmamakla birlikte; severiz, nefret ederiz ya da katlanırız ama atsak atamayız satsak da satamayız.
Başka ülkelerde, başka insanlar nasıl adres soruyor – tarif ediyor bilemiyorum ama; bizim ülkemizde biraz ilginç – şaşırtıcı, spontane, biraz da komik oluyor bu iş.
Öyle ki kendi içinde sosyolojik bir boyut barındırdığından, köşe yazılarına dahi konu edilebiliyor. Önemli de bir mevzu yani…
İhtiyaç hasıl olduğunda yaşananları hatırlayacak olursak, sahne genellikle şöyle başlar:
Affedersiniz! Bir dakika bakar mısınız?
(Bazıları ‘affedersiniz’ kısmını söylemez. Alın size sosyolojik boyut)
Ve hep bakılır…(Bir sosyolojik ayrıntı daha)
İş Bankası nerede biliyor musunuz?
Soruya verilen karşılıklar, değişik cevaplar- durumlar içerir.
Valla ben de bilmiyorum.
Kimileri ayrıntısına iner:
Kusuruma bakmayın ben de buranın yabancısıyım. Dün geldim…
O sırada oradan geçmekte olan başka birinin olaya müdahil olması hiç de sürpriz değildir.
Dümdüz gidin ( ‘düm’ bize has bir söylemdir.) Birinci değil, ikinci değil, üçüncü sapaktan sola dönün, karşınıza çıkar (Direk üçüncü sapaktan denmez).
Bazen tarif yarımdır.
Orada bir daha sorun şeklinde ikinci bir tarifçi tavsiye edilir.
Ya da şöyle bir şey olur: Adres sorulan kişi düşünür düşünür düşünür;
Ben de bilmiyorum der.
Ya da:
Bilmiyorum. İyisi mi siz bir başkasına sorun şeklindedir tepkisi.
(Kendisi bilmiyordur ama en azından ‘bir başkasına sorun’ diye akıl vererek, bir nebze yardımcı olduğunu farz eder- hisseder – buna zorunlu olduğunu düşünür)
‘Şurada olmalı/ Markete sorun o bilir herhalde/ Yanlış hatırlamıyorsam…’ türünden aşağı yukarı tahminlerle de karşılaşmak mümkündür.
Adresi tam bilenler de, tarif ediverir bu arada.
Bazıları ayrıntı verir:
Orada yeşil bir bina göreceksiniz. Onu geçin, karşınıza eski bir Osmanlı çeşmesi çıkar. O çeşmenin tam karşısındaki beyaz binanın altında. Dikkat edin ‘iş’ kısmını ağaç dalları kapatmıştır. Siz ‘Bankası’nı göreceksiniz. İşte o banka…
Adres tarif edenlere değil de, adres soranlara göz atıldığında yine çarpıcı örneklerle karşılaşılır.
On adımda bir adres soranlar, tarifi iyi dinlemeyip dolanıp duranlar, aradığı yerin dibine gelip ‘Orası burası mı?’ diye işi garantiye bağlayanlar, nereyi aradığını bilmeden ‘Buralarda bir çocuk doktoru varmış’ şeklinde geniş takılanlar ve daha birçok özellikli yaklaşımlarda bulunanlar söz konusu olur.
‘Bana adresi ver. Çin’de olsa bulurum!’ şeklinde iddialı konuşan tipler de mevcuttur elbet.
Adres tarif etme konusunda taksi durakları, balıkçılar, büfeler, çay ocakları oldukça uzmanlaşmıştır bu arada…
Bu yüzden, büfesinin camına ‘adres tarif edilmez’ ‘lütfen adres sormayınız’ türünden uyarıcı levhalar asanlar da vardır…
Ama en etkili uyarı hiç şüphesiz ‘adres tarifi ücrete tabidir’ levhasıdır…
‘Adres’ kelime olarak da sosyal hayatımızın önemli bir parçasıdır.
Adres Giyim, Cafe Adres, Lezzet Adresi vb. isimlerle anılan birçok işletmemiz, ‘topu adrese postaladı’, ‘adresini şaşırmış’ türünden birçok deyimimiz de mevcuttur.
Adres sorma eyleminin yerleşik bir alışkanlık olduğundan söz etmişken, bu eylemin sadece sokakta gerçekleşmediğini ve kurum içi iletişimlerde de kullanıldığını hatırlatmak isterim!
Yaşadığımız toplumun sosyolojik yapısı ile ilgili önemli ipuçlarını barındıran bu duruma bir örnek vermek istiyorum.
Her gün binlerce hastanın ziyaret ettiği Marmara Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin Laboratuar Tahlil Sonuçları Birimi’nin camında, bilgisayar dökümünden alınmış bildiri aynen şu şekildedir:
Sonuç alma, danışma değildir!
Kan bankası nerede?
-Koridorun sonunda.
Arşiv nerede?
-Koridorun sonunda sağda.
9 numaralı materyal odasına nasıl gidebilirim?
-Acil kapısından çıkınız, solda poliklinik binası var. O binanın içerisinde.
Hemodiyaliz laboratuarına nasıl gidebilirim?
-Tünele gidiniz. İlerleyiniz. Turnikeleri geçtikten sonra solda.
Sonuçları ne zaman alabilirim?
-Sonuç alma yan tarafta. Oraya sorabilirsiniz…
Adres sorma – arama – tarif etme konusunda yazılıp söylenebilecek daha çok çok çarpıcı şeyler var. Eğer merak ediyorsanız buyurun gazetemize gelin.
Erol Kaya Caddesi üzerinde, Sahil camii istikametine doğru ilerleyin, Tavuk Dünyası’nı geçin, sola döndüğünüzde Gazipaşa Caddesi’ne girersiniz, oraya girmeyin. Direk ilerleyin. Garanti Bankası’nın karşısında, eski TeknoSA’ nın üstünde, üçüncü kattayız. Kafanızı kaldırdığınızda tabelamızı göreceksiniz. Zilde de Pendik gazetesi yazıyor.
Bekleriz…