MEHMET BAYER – 18.03.2022 – HİBYA – 18 Mart 1915’te Çanakkale Boğazı’nı geçilmez kılan Dardanos Bataryası’nın Komutanı Hasan Efendi ile Takım Zabiti Mevsuf Efendi’ye ilişkin yeni evraklar, Çanakkale Savaşları Enstitüsü araştırmacıları tarafından gün yüzüne çıkarıldı.
Çanakkale Boğaz Muharebeleri sırasında, boğaz tahkimatının en kıymetli savunma ünitelerinden biri olan Dardanos Bataryası, 18 Mart 1915 günü büyük bir kahramanlık örneği sergilemişti. Kepez Burnu yükseltisinde konuşlu batarya, 18 Mart 1915 günü elde edilen zaferin en büyük kahramanlarından biriydi.�
Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı, 2. Ağır Topçu Tugayı, 3. Ağır Topçu Alayı, 1. Ağır Topçu Taburu’nda 1. Batarya olarak görev yapan Dardanos, kara ve deniz topçusu arasında karşılıklı devam eden muharebeler boyunca çok sayıda isabet aldı.
18 Mart 1915 sabahı, saat 10.00’da evvel 7, 20 dakika sonra ise 11 düşman zırhlısı boğaz önünde görüldü. Bunlardan 5’i boğazdan içeri girmeye çalışırken, diğerleri Kumkale ve Seddülbahir önünde bir süre bekledi, daha sonra Hisarlık, Tenker, Domuzdere, Karanlık Liman ve Karantina civarlarını ateş altına aldı. Saat 11.30’da ise Dardanos’a ateş başladı. Bir müddet sonra 6 zırhlı daha muharebeye dahil oldu.
Dardanos Bataryası, saat 12.00 civarında ateşe başladı ve 1 saat kadar bu uğraşını sürdürdü. Fakat bir mühlet sonra Dardanos’un topları, ağır toz, toprak modülleri ile iğnelerinin barut çamurundan şişmesi nedeniyle ateş edememeye başladı. Bu müddet içinde toplar temizlenirken, işçi korunaklı mahallere alındı.�
Hasan ve Mevsuf efendiler şehit oldu
Arızadan ötürü ateş kesildiği sırada Batarya Kumandanı Hasan Efendi, gerekli tamir süreçleri hakkında bilgi almak için telefona geldi. Tam bu sırada, bulundukları sargı mahalline isabet eden merminin patlaması sonucu Mülazım-ı Önce Hasan Efendi, Grup Zabiti Mevsuf Efendi ve 4 sıhhiye neferi, suların tahliyesi için açılan hendekte şehit düştü. Telefoncu er İbrahim ile yedek subay adayı İzmirli Halim Efendi de daha sonra şehitlik mertebesine ulaştı. Bunun üzerine bataryada süreksiz bir sessizlik hakim oldu.�
Mülazım-ı Önce Hasan Efendi, görevi ve mesleğine bağlı, çalışkan, sakin bir subaydı. Dardanos’un önemli pozisyonu dikkate alınarak, bu bataryanın fedakar bir elde bulundurulması için 8. Obüs Alayı’ndan alınarak burada görevlendirilmiş, toplarına gösterdiği bakım, vazifesi sırasındaki heves ve çabası, mesleğindeki liyakat ve iktidarıyla büyük hizmetler vermişti.�
Mevsuf Efendi de en şiddetli ateş altında, toptan topa koşarak en buhranlı vakitlerde maiyetinin maneviyatını yüksek tutmuş, yürekli ve genç bir subaydı. Hakikaten 2. Tugay Kumandanı Albay Mustafa Talat Beyefendi, gün sonu bağlılarına gönderdiği raporda iki subayın kaybını şöyle iletmişti: ”Bugünkü zayi’atımız ortasında en büyük zıya’, bu iki genç arslan yavrusunun şehadetidir. Cenab-ı Hak bu muhterem şehidleri, eltaf-ı samedaniyesine mazhar ve millet-i Osmaniyeyi mes’ud ve muzaffer buyursun.”
Yeni veriler
Dardanos Bataryası hakkında mevcut literatürde yer alan bilgiler dışında, Çanakkale Savaşları Enstitüsü tarafından yayımlanan 3. Ağır Topçu Alayı’na ilişkin harp ceridelerinden yeni bilgiler ortaya çıktı.
Bu datalar, Hasan ve Mevsuf beyefendilerin kişilik tasvirleri, şehit oldukları an ve o an yaşananlar hakkında ayrıntılı bir içerik sunuyor. En dikkati cazibeli ise 3. Alay Kumandanı Yarbay Ömer Zeki Beyefendi imzalı doküman. Yeni elde edilen bu dokümanda, 18 Mart 1915 günü düşmanın ”cehennemi ateşlerine” karşı cansiperane savunurken şehit olan Dardanos Bataryası Kumandanı Hasan Efendi ve Grup Zabiti Mevsuf efendilerin aile ve efradının maddi manada darlık yaşamaması için icap eden dul ve yetim maaşlarının tahsis edilmesini içeriyor.
Belge içinde yer alan tabloda 2 şehidin de uygar halleri, aile fertleri ve detaylı, açık hane adresleri yer alıyor.
Hibya Haber Ajansı
18.03.2023 12:22:17