2022’nin epey şiddetli bir yıl olduğunu söyleyebiliriz. Data merkezi dalında geçen yıl gördüğümüz görüntü, çoğunlukla, dijitalleşmedeki büyümenin daha sürdürülebilir uygulamalarla dengelenmesiyle ilgiliydi. Fakat EMEA’da bölümün işleyişinin jeopolitik manada kesintiye uğramasının yaratacağı etkiyi ve bilhassa de önemli bir güç kriziyle karşı karşıya kalınacağını kestirim etmek imkansızdı.
Mevcut durumda, geçen yıl yaşadığımız ıstıraplardan ders çıkarmalı ve mümkün yeni zorluklara odaklanmalıyız. Yeniden de karamsar olmaya gerek yok. Örneğin gittikçe yaygınlaşmakta olan dijitalizasyon, bölüm için yeni fırsatlar sunuyor.
2023 ve sonrasında data merkezi bölümünde görmeyi bekleyebileceğimiz, olumlu ya da olumsuz gelişmelerden kimileri şöyle:
1 – Güç alanındaki belirsizlikler
EMEA’da şu anda kesimde karşılaşılan en büyük sorun, çok yüksek güç fiyatlarıdır. Güç maliyetleri, bilgi merkezi sahipleri üzere büyük güç kullanıcıları için gerçek bir telaş haline gelen bir noktaya kadar fırladı. Pekala, data merkezi sahipleri bu maliyetleri tüketicilere yansıtmalı mı? Data merkezi sahipleri, iş modellerinde bunu yönetecek nakit akışına sahipler mi? Yenilenebilir güç üretim stratejisine yönelik argüman her vakit sürdürülebilirlik ve etraf etrafında şekillenmiş olsa da bugün Avrupa ülkelerinin tedarik zincirlerini korumak için, öncelikle güç güvenliği ve maliyet nedenleriyle bölge içi yenilenebilir güç kaynaklarına gereksinimimiz var. Örneğin, Microsoft bu doğrultuda bir adım attı, Dublin data merkezinde, rüzgar, güneş ve deniz üzere yenilenebilir kaynakların talebi karşılamakta yetersiz kalması durumunda şebeke operatörlerinin kesintisiz güç sağlamasına yardımcı olmak maksadıyla şebekeye bağlanmak üzere konuşlandırılmış, lityum iyon piller için güç bankaları bulunuyor.
Yenilenebilir güç üretimini hızlandırma gereksinimi, aslında geçen yılki genel görünümün bir uzantısıdır. Fakat, durum artık daha önemli. Bu durum, EMEA genelindeki hükümetlere artık klâsik güç kaynaklarına güvenemeyecekleri konusunda bir uyandırma daveti fonksiyonu görmelidir.
2 – Tedarik zincirinin sekteye uğraması
Covid-19’un birçok sektördeki küresel tedarik zincirleri üzerinde muazzam bir etkisi oldu. Ancak, pandeminin şiddeti hafiflediğinde, dünya genelindeki işletmeler en kötüsünü atlattıklarına inanarak, yersiz bir güven duygusuna kapıldılar.
Bazı tedarik zincirleri için (özellikle de veri merkezlerinin oluşturulmasında hayati önem taşıyan yarı iletkenler ve baz metaller söz konusu olduğunda) Covid’den bile daha yıkıcı olduğu kanıtlanan jeopolitik bir krize yol açan, ikinci bir darbeyi hiç kimse beklemiyordu. Yüksek büyüme oranına sahip bir pazar olan data merkezi kesimi, bilhassa de ölçek büyütmek istediği bir devirde tedarik zincirindeki aksamalara karşı son derece hassastır.
Sektör, bir bütün olarak, tedarik zincirindeki aksamalarla uğraş ediyor Mevcut jeopolitik görünüm, bu uğraşın süreceğini işaret ediyor.
3 – Artan karmaşıklığın üstesinden gelmek
Dijital büyüme ihtiyacı daha evvel görülmemiş bir düzeye ulaştı. Bu muhtaçlığı daha kolay, daha uygun maliyetli ve mümkün olan en kısa müddette karşılamak için mümkün olan her yol araştırılmıştır.
Ancak bunu yapmak, son derece karmaşık ve vazife açısından kritik birçok ortamın tabiatına ters olabilir. Bir bilgi merkezi, HVAC sistemlerinden mekanik ve yapısal mühendisliğe, BT ve bilgi sürece kadar çok sayıda farklı teknolojiye mesken sahipliği yapar. Buradaki zorluk, dijitalizasyona yönelik mevcut eğilimleri sürdürmek için son derece karmaşık ve birbirine bağımlı ortam tiplerinin birlikte işlerliğini sağlamaya çalışmaktır.
Bu hedefle, data merkezi dizayncıları, operatörleri ve satıcıları, bir uygulamanın kritik misyon niteliğine hürmet gösterirken bu karmaşıklığı azaltacak sistemler geliştiriyor. Prefabrik, evvelden tasaranmış ve evvelden entegre edilmiş ünitelerin alana teslim edildiği bilgi merkezlerinin sanayileşmesi yahut modüler hale getirilmesi bilgi merkezinin dizaynını ve inşasını kolaylaştırırken, eserlerin pazara çıkış müddetini kısaltan bir yoldur.
Londra, Dublin, Frankfurt, Amsterdam ve Paris üzere kentler, ya şirketlerin merkezlerinin bu kentlerde olması ya da varlıklı telekom ilişkisi ve ülkü müşteri profillerine sahip doğal ekonomik kümeler olmaları nedeniyle, klâsik data merkezi kümeleri haline gelmiştir.
Hizmet kalitesi sağlamak, nüfus ve ekonomik faaliyet merkezlerine daha yakın olmak için, güçlü ekonomilere sahip ülkelerin ikincil kentlerinde ve iktisadı nispeten daha küçük olan ulusların başşehirlerinde bilgi merkezleri inşa etmek daha elverişli bir seçenek haline gelmektedir. Bilgi merkezi tedarikçileri ortasında güçlü bir rekabet kelam hususudur; bu nedenle bu kentlerin ve ülkelerin birden fazla mevcut operatörler için büyüme yahut yeni operatörler için düşük giriş noktası imkânı sağlar. Bu nedenle Varşova, Viyana, İstanbul, Nairobi, Lagos ve Dubai üzere kentlerde hareketliliğin arttığını göreceksiniz.
Ancak, bu büyümenin de kendi içinde zorlukları mevcuttur. Örneğin, uygun iş alanlarının, gücün ve mühendislik işçiliğinin mevcudiyetine ait konuların tümü bir tertibin genel işleyiş halini daha karmaşık hale getirebilir. Ayrıyeten bu ülkelerin birçoğunda yeni bir data merkezinin tasarımı, inşası ve işletilmesine yardımcı olacak tecrübeli işçi sayısı, gerekenden az olabilir.
Veri merkezi sahipleri, bu tıp zorlukların üstesinden gelmek için, yeni bir coğrafyaya geçtiklerinde bölüm trendlerini yeni baştan öğrenmelidir. Lakin bu çeşit zorluklara karşın, yeni pazarlar açılmaya devam etmekte ve birçok operatör gelişmekte olan ikincil pazarlarda birinci atak avantajını elde etmeye çalışmaktadır. Aslında, birçok devlet, bilgi merkezi operatörlerine son derece sıcak bakmakta, hatta hükümetler onları ikna etmek için teşvikler ve sübvansiyonlar sunmaktadır.
Bu yıl gün yüzüne çıkan bir gerçek varsa, o da hiçbir şeyden emin olamayacağımızdır. Covid’in artçı tesirleri ve mevcut jeopolitik sistem, dalı daha evvel gibisi görülmemiş bir dizi zorlukla karşı karşıya bırakmıştır. Lakin, büyüme fırsatlarının da mevcut olduğu gerçeğini göz gerisi edemeyiz. Mevcut trendler, geleceğe hazır operatörlerin bu fırtınayı atlatabileceklerini ve geleceğin getirecekleriyle yüzleşebileceklerini gösteriyor.
Yazar: Yılmaz Özcan, Eaton Ülke Müdürü
Hibya Haber Ajansı
08.03.2023 15:54:05