Anne olmayı önleyebilen tehlike

Rahmin içini döşeyen ve adet gören bayanlarda her ay kalınlaşıp dökülen endometrium katmanının çeşitli etkenler nedeniyle rahim dışında, örneğin yumurtalık, tüpler, karın zarı, bağırsak ile mesanede bulunması ‘endometriozis’ olarak isimlendiriliyor. Endometriozisin yumurtalıklarda oluşmasına da ‘çikolata kisti’ deniliyor. Türkiye’de üreme çağındaki her 10 bayandan birinde endometriozis görülürken, bu hastaların yaklaşık yüzde 17-44’ünün yumurtalıklarında çikolata kisti teşhis ediliyor. En yaygın görülen belirtileri ise adet devrinde, cinsel bağ yahut dışkılama sırasında yaşanan ağrılar oluyor. Ayrıyeten kronik pelvik ağrısı da tekrar sık görülen belirtilerinden.�

Hangi belirtiler ile kendini gösterdiğinia açıklayan Prof. Dr. Mete Güngör, şöyle devam etti:

“Çikolata kistleri, boyutları küçük olduğunda (< 4 cm) rastgele bir belirti ve hasar vermeyebiliyor, yani ağrı olmayabiliyor. Ayrıyeten hastalar bu kistlerle rahatlıkla gebe kalabiliyor. Fakat çikolata kisti, bilhassa yumurtalıkla birlikte öteki bölgeleri de etkilediği durumlarda, değişik derecelerde ağrıya yol açabiliyor. Endometriozis hastalığının yumurtalıklarda meydana gelmiş hali olan çikolata kistinde, ağrılı adet, cinsel münasebette ağrı, idrar yaparken yahut dışkılamada ağrı, bel yahut kronik pelvik ağrısı, bulantı-kusma ile karın şişkinliği üzere bulguların rastgele biri oluşabiliyor. En yaygın belirtileri ise adet periyodunda, cinsel alakada yahut dışkılama sırasında gelişen ağrı ile kronik pelvik ağrıları oluyor."

Hamilelik oluşumunu konusunda, Prof.  Dr. Mete Güngör, “Yumurtalıkta bulunan endometrium katmanı, her ay kanaması sonucunda kist haline geliyor. Bu tabakanın içinde biriken sıvı erimiş çikolata halinde olduğu için ‘çikolata kisti’ olarak isimlendiriliyor. Çikolata kistleri gebe kalmanın önündeki en kıymetli manilerden biri olarak görülüyor. O denli ki gebe kalamayan bayanların yüzde 17’sinde çikolata kisti teşhis ediliyor. Bunun nedeni ise çikolata kistinin yumurtlama işlevlerini bozarak ve tüpler ile yumurtalıklarda yapışıklıklar oluşturarak gebe kalmayı zorlaştırabilmesi.” diye konuştu.

Çikolata kistleri, nadiren olsa da kötü huylu tümöre dönüşebildiğinden bahseden Prof. Dr. Mete Güngör, “Bu nedenle özellikle ileri yaşlardaki hastalarda teşhis edilen çikolata kistleri çok daha dikkatli değerlendiriliyor” şeklinde konuştu.�

Prof.  Dr. Mete Güngör, tedavi yöntemleri olarak şunları söyledi:

“Kronik bir hastalık olan endometriozis ile çikolata kistlerinin kesin bir tedavisi mevcut değil. Şayet çikolata kisti küçükse ve belirti vermiyorsa, takip altına alınması kâfi geliyor. Tedavide hangi usule başvurulacağı; kistin büyüklüğüne, semptomlarına ve hastanın çocuk sahibi olmak isteyip istemediğine nazaran değişiyor. Ağrının temel sorun olduğu durumlarda çoklukla evvel ilaç tedavisi uygulanıyor. Medikal tedaviyle kistlerin yol açtığı yakınmalar azaltabiliyor yahut ortadan kaldırılabiliyor. Ayrıyeten endometriozisin ilerlemesi yavaşlatabiliyor ve kist cerrahi formülle çıkartıldıysa tekrar gelişme riskini düşürüyor. Progestinler, vajinal halka, doğum denetim hapları, hormonlu spiral ile GnRH agonistleri, medikal tedavi yollarını oluşturuyor.”

Prof.  Dr. Mete Güngör, çikolata kistlerinin semptomları hayat kalitesini etkiliyorsa ve medikal tedaviden yanıt alınamıyorsa, hasta tüp bebek tedavisi gördüğü halde hamile kalamıyorsa veya mevcut kistin kanserojen olma ihtimali varsa cerrahi seçenek gündeme geldiğini söyledi.

“Çikolata kistinin cerrahi prosedürle çıkartılması şikayetlerin ortadan kalkmasını sağladığı üzere yumurtalıkta oluşan hasarın ilerlemesini önleyebiliyor ve hamilelik talihini artırıyor” diyen Prof. Dr. Mete Güngör, “Ayrıca tüp bebek tedavisi görecek olan hastalarda çikolata kistlerinin yok edilmesi yumurta toplama sürecini kolaylaştırıyor.” sözlerini kullandı. Bayan Hastalıkları ve Doğum / Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Mete Güngör, lakin çikolata kistlerinin tekrarlayabilen bir hastalık olduğuna işaret ederek, “Cerrahi sonrası, yapılan ameliyatın şekline ve ameliyat sonrası uygulanan medikal tedaviye göre hastalığın yüzde 9-25 oranında tekrarlama ihtimali oluyor” dedi.�

Günümüzde çikolata kistinin bedenden çıkartılmasında ekseriyetle kapalı cerrahi formül tercih ediliyor. Laparoskopi olarak isimlendirilen bu prosedürde yüksek çözünürlüklü kameralar sayesinde yumurtalıklar ve rahim görüntülenebiliyor. Böylelikle büyük kesilere muhtaçlık duyulmadan çikolata kistinin çıkartılması mümkün oluyor. Prof. Dr. Mete Güngör, laparoskopik cerrahinin çikolata kistinde iki formda uygulanabildiğini belirterek, şöyle devam etti:

“Laparoskopik kistektomi: Yumurtalıktaki sağlam dokular korunarak sadece çikolata kistinin kapsülü çıkartılıyor veya kist boşaltılıp duvarı yakılabiliyor. Böylelikle kist sağlam dokuya en az hasar verecek şekilde temizleniyor.

Laparoskopik Ooforektomi: İlerlemiş olgularda, hamilelik düşüncesi olmayan hastalarda veya kistin kanser açısından şüpheli olduğu durumlarda yumurtalığın tamamı çıkartılıyor. “

Hibya Haber Ajansı