Ecder, depremzedelere pak su ve yiyecek ulaştırılması, barınma yerlerinin temizliğinin sağlanmasının enfeksiyon ve salgın riskini azaltacağını tabir etti. Ayrıyeten depremzedelerde ağır ruhsal meselelerle karşılaşılabileceğine de dikkat çeken Ecder, “Depremi yaşayan kişilerde en sık görülen rahatsızlıkların akut stres bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, anksiyete, uzamış yas ve deliriumdur. Bu nedenle deprem bölgesine psikiyatrik destek verilmesi çok önemli,” dedi.
Türkiye’yi derinden sarsan sarsıntılar sonrası birtakım depremzedeler diğer kentlere göç ederken, kimileriyse deprem bölgelerinde kurulan konteyner kentlerde ve çadırlarda hayatlarını sürdürüyor. Deprem bölgelerinde salgın hastalık riski ve enkaz altından kurtarılan depremzedelerde yaşanabilecek akut böbrek yetersizliği ve ruhsal sıkıntılar üzere konulara dikkat edilmesi gerekiyor. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tevfik Ecder, deprem bölgesinde yaşanabilecek salgın riskine karşı
hijyen tedbirlerinin alınması gerektiğine dikkat çekti. Zelzelesi yaşayan bireylerde en sık görülen rahatsızlıkların akut gerilim bozuklukları, travma sonrası gerilim bozukluğu, depresyon, anksiyete, uzamış yas ve delirium olduğunu belirten Ecder, deprem bölgesine psikiyatrik dayanak verilmesinin kıymetini vurguladı.�
“Enkaz altında kalanları bekleyen önemli bir sorun da akut böbrek yetersizliğidir”
Depremden sonra depremzedelerde oluşabilecek sıhhat sıkıntılarına değinen Prof. Dr. Tevfik Ecder, şöyle konuştu:
“Deprem sonrasında, zelzelenin şiddetine ve etkilenen bölgenin altyapısına nazaran değişen seviyelerde meselelerle karşılaşılır. Enkaz altında kalan insanların bir kısmı deprem sırasında almış oldukları ölümcül travmalar nedeni ile hayatlarını kaybederler. Kimi depremzedelerin ise enkaz altında kalan beden kısımları ağır hasar görmüş olabilir. Bu formda kurtarılan ve hastaneye sağ olarak ulaştırılabilen hastaların hasar görmüş kol yahut bacaklarının ampüte edilmesi gerekebilir. Bu durum, bu hastaları yalnızca fizikî açıdan etkilemekle kalmamakta, ruhsal olarak önemli bir travmaya da yol açmaktadır. Deprem sonrasında enkaz altında kalan hastaları bekleyen değerli bir sorun da akut böbrek yetersizliğidir. Enkaz altında kalarak ezilen kol ve bacak üzere uzuvların hasar gören kas dokularından açığa çıkan kimi unsurların böbreğe toksik tesir göstermesi burada kıymetli bir rol oynar. Bu tabloya ‘ezilme sendromu’ ismi verilir. Kişinin uzun müddet susuz kalması bu olayın gelişmesini kolaylaştırır. Kaslardan açığa çıkan unsurlar ortasında potasyum da vardır. Potasyumun kanda süratle yükselmesi ani ölümlere neden olabilir. Kişinin enkazdan kurtarılmasından çabucak sonra görülebilen ani ölümlerin temel sebebi kaslardaki potasyumun kana karışarak süratle yükselmesidir. ‘Kurtuluş ölümü’ ismi verilen bu dramatik olayın önlenmesi için kurtarma süreci sırasında hastanın bir eline, koluna ya da ayağına ulaşıldığında (vücudun tamamen kurtarılmasını beklemeden) acil olarak damardan sıvı verilmeye başlanmalıdır. Bir sıhhat kuruluşuna sağ olarak ulaştırılması mümkün olan bu ezilme sendromlu hastalar diyaliz tedavisine alınarak hayatta tutulurlar. Birçok kere günler içinde böbrek işlevleri bizatihi düzelen bu hastalara bu mühlet boyunca diyaliz tedavisi dayanağı verilmelidir. Ezilme sendromuna bağlı akut böbrek yetersizliği gelişen bu hastaların az bir oranında ise böbrek işlevleri düzelmez ve bu nedenle de kişi kronik diyaliz tedavisine muhtaçlık duyabilir.”
“Kronik diyaliz tedavisi gören hastalar için acil önlemler alınmalı”
Yaşanan afet sonrasında kronik hastalıkları bulunan şahıslarla ilgili alınabilecek tedbirler konusunda da bilgi veren Ecder, “Afet sonrasında, yaşanan afet ile ilgili sıhhat sıkıntılarına ek olarak kronik hastaların hastalıkları ile ilgili sıkıntılar da dikkate alınmalı. Kronik hastaların tedavileri hiçbir halde aksamamalı. Bu hastalar için acil tedbirler alınmalı. Deprem bölgesindeki diyaliz merkezleri yıkılmış yahut önemli derecede hasar görmüş olabilir. Diyaliz merkezinde misyonlu olan tabip, hemşire ve öteki sıhhat çalışanı sarsıntıdan ziyan görmüş olabilir yahut merkeze ulaşamayabilir. Bu durumda o bölgeye en yakın olan diyaliz merkezlerine ulaşım gerekir. Ayrıyeten enkaz altından çıkarılan ve akut böbrek yetersizliği nedeni ile diyaliz tedavisi gereken hastalar da olacağından, diyaliz merkezlerinin iş yükü artabilir. Bu bölgelere ek sıhhat işçisinin getirilmesi ve hastaların mümkün olabildiğince ve inançlı bir biçimde öbür merkezlere sevk edilmesi gerekebilir. Kronik hastaların kullanmakta oldukları ilaç tedavilerinde bir aksaklık yaşanmamalı. Toplumda sık karşılaşılan sıhhat meseleleri olan hipertansiyon, diyabet, kronik akciğer hastalığı ve koroner kalp hastalığı üzere hastalıklar afet sonrasında denetimsiz hale gelebilir. Bu nedenle deprem sonrasında, bölgeye öbür yerlerden doktor ve hemşire dayanağı verilmeli ve kâfi ölçüde ilaç ulaştırılmalıdır. Kronik diyaliz tedavisi görmekte olan hastaların diyalizleri aksayabileceğinden ötürü, bu hastaların daha sıkı diyet yapmalarının, bilhassa olabildiğince potasyumdan yoksul beslenmelerinin ve sıvı alımlarının kısıtlamalarının hayati ehemmiyeti vardır.” tabirini kullandı.
“Bölgede hijyenik önlemlerin alınmasının büyük önemi var”
Oluşabilecek salgın tehlikesi ve enfeksiyon hastalıklarına da dikkat çeken Prof. Dr. Ecder, “Afetler sonrasında yaşanabilecek değerli sıkıntılardan biri de salgınlardır. Bu nedenle hijyenik tedbirlerin alınmasının büyük ehemmiyeti var: Deprem sonrası yaşanan yıkımlardan ötürü altyapı da hasar görür. Su kaynaklarının kirlenmesi ve kanalizasyon sisteminin hasar görmesi insan sıhhati için değerli risk oluşturur. Depremzedelere pak su ve yiyecek ulaştırılması, barınma yerlerinin temizliğinin sağlanması enfeksiyon ve salgın riskini azaltır. Deprem sonrası verilen hizmetlerde bu husus dikkate alınmalıdır,” dedi. Depremzedelerde ağır ruhsal problemlerle karşılaşılabileceğine de değinen Ecder, kelamlarına şunları ekledi:�
“Depremi yaşayan kişilerde en sık görülen tablolar akut stres bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, anksiyete, uzamış yas ve deliriumdur. Bu nedenle deprem bölgesine psikiyatrik destek verilmesi çok önemli.” �
�
Hibya Haber Ajansı
16.03.2023 09:20:33