Sabancı Üniversitesi Kişisel Akademik Gelişim Merkezi (BAGEM) tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi” ve “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı iki başka doküman, deprem felaketinin toplum psikolojisinde yarattığı aksiliklere karşı tahlil yollarını bir ortaya getirdi.
Farklı takviye hizmetlerinin bütünleştirici bir ortamda iş birliği içinde çalışmasına takviye olmak emeliyle Sabancı Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren Kişisel ve Akademik Gelişim Merkezi Direktörü Prof. Dr. Alpay Filiztekin, “Bu dokümanlarla deprem felaketi sonrasında ortaya çıkan psikolojik sorunların doğru anlaşılmasını ve sürecin doğru yönetilmesini sağlamak için bir rehber oluşturmayı amaçladık. Bu zor günlerde her iki kitapçığın da toplumun tüm kesimlerine içinde bulundukları durumu anlamaları ve buna göre bir yol izlemeleri konusunda fayda sağlamasını ümit ediyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Yaşanan son deprem felaketinin akabinde BAGEM Takımından Klinik Psikolog Tuğçe Küpeli tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi”nde, doğal afetlerin; bireylerin fizikî, toplumsal, duygusal fonksiyonelliğini ya da ruhsal açıdan güzel hissetmesini olumsuz etkileyen şartları barındırması nedeniyle travmatik tesirler doğurabildiğine dikkat çekiliyor.
Afet sonrasında yaşanan süreksiz bir şok, endişe, öfke, suçluluk, utanç, çaresizlik ve/ya ümitsizlik hislerinin bireylerde yaratacağı olumsuz tesirler şöyle sıralanıyor: Yer- mekan- vakte dair baş karışıklığı, uykusuzluk ve uyku sıkıntıları, iştah kaybı ya da iştahta artış, kararsızlık, dikkati toplayamama, unutkanlık, genel ilgisizlik, bağışıklık sisteminde bozulma, huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzaklaşma, ani öfke patlamaları, kendini reddedilmiş ya da terk edilmiş hissetme, çok yargılayıcı ve suçlayıcı olma, bedensel ağrı ve acılar, kalp atışlarında düzensizlik, bulantı, iştah değişimi, ani irkilmeler yaşama.
Bu olumsuz tesirlerle başa çıkılabilmesi için tekliflerin sıralandığı dokümanda, ruhsal travma ile başa çıkılamadığının düşünülmesi durumunda bir ruh sıhhati uzmanından takviye alınması öneriliyor.
BAGEM’de vazife alan Klinik Psikolog Kaan Kabukçu tarafından hazırlanan “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı dokümanda ise ruhsal birinci yardım gerektiren durumlar sıralanıyor ve ruhsal birinci yardımın değerli adımları anlatılıyor. Buna nazaran ruhsal birinci yardımda yer alan adımlar şu formda sıralanıyor: �
- Tanışma ve bağ kurma,
- Temel ruhsal ve fizikî gereksinimlerin tespit edilmesi,
- İhtiyaçların karşılanmasına yardımcı olmak,
- Psikiyatrik acil durumlar için yönlendirmeleri gerçekleştirmek,
- Olayın uzun devirli tesirlerinden korumak,
- Normalleşmeyi kolaylaştırmak,
- Stabilizasyona takviye olmak,
- Akut travmatik gerilim reaksiyonları konusunda rehberlik etmek,
- Baş etme sistemlerini desteklemek,
- Dirençliliği artırmak.
Psikolojik birinci yardımın bir tedavi usulü olmadığının; “bakmayı, dinlemeyi, bağ kurmayı ve yönlendirmeyi amaçlayan bir prensip olduğunun vurgulandığı dokümanda akut devirde ortaya çıkan yan tesirlerin geçmemesi ve günlük hayatı kişi için güç kılması durumunda uzman takviyesine başvurulması gerektiği vurgulanıyor.
BAGEM’in “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi” ve “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” dokümanlarına https://ciad.sabanciuniv.edu/tr/psikososyal-ilk-yardim linkinden ulaşabilirsiniz.
Hibya Haber Ajansı
10.03.2023 16:34:06