En yanlışsız iddialar ise 15 dakikalık uzunluktaki olayları kestirmekte elde edildi.
24 bin 500 iştirakçiyle gerçekleşen geriye yönelik zamanlama performansının (5-90 dakika) vakit dilimi aralığında araştırıldığı ankette iştirakçilerden, kendi suratlarına nazaran dolduracakları bir dizi anketi doldurmalarının ne kadar sürdüğüne karar vermeleri istendi. İştirakçiler, sırasıyla 15 dakikadan daha kısa ve daha uzun müddetleri olduğundan, anket müddetlerinin iddiası vaktini daha fazla ve az olarak iddia ettiler. Bunun yanı sıra 15 dakikalık uzunluktaki olayları kestirmekte en yanlışsız iddialar elde edildi.
Aralarında Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar ve Doç. Dr. Hüseyin Ünübol’un olduğu araştırmacılar, vakit dilimleri değiştikçe müddet iddialarındaki özneler ortasındaki değişkenlik, vaktin bir işlevi olarak katlanarak azaldı ve 30 dakika sonra alt bulgusuzluğuna (asimptot) ulaştı.
Psychonomic Bulletin & Review de yayınlanan araştırmada son olarak, iştirakçilerin değerli bir kısmı, müddet iddialarını 5 dakikanın katlarına yuvarlayarak tam sayı önyargısı gösterdi.
Geriye yönelik (Retrospektif) zamanlamanın dinamikleri araştırmasının kapsamı
Çoğu aralık zamanlama araştırmasında birden fazla deneme üzerinden test edilirken iştirakçilerden vakte dikkat etmeleri açıkça istendi ve ileriye yönelik (prospektif) zamanlama iddialarına odaklanmaları talep edildi.
Araştırmayı özetleyen Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sıhhati ve Hastanesi ABD. Psikiyatristi ve Rektör Danışmanı Prof. Dr. Gökben Hızlısayar şöyle konuştu:
“Aralık zamanlaması konusundaki mevcut anlayışımız öncelikle ileriye yönelik zamanlamaya dayanmaktadır. Bununla birlikte, gerçek hayattaki zamansal yargıların birden fazla, olayların müddetlerinin varsayım edilmesi gerekeceği halde evvelce bilinmeden yapılır (diğer bir deyişle, geriye yönelik zamanlama). Mevcut çalışmada, sonuçlarımız, geriye yönelik zamansal yargılardaki sistematik önyargılar için ispat sağlamaktadır ve geriye yönelik zamanlamadaki değişkenliğin daha kısa mühletler için nispeten daha yüksek olduğunu göstermektedir. (Örneğin, <30 dakika). Data kümemizden toplanan birincil bulgular, öbür bir data kümesinin (Blursday) ikincil tahlillerine dayanarak çoğaltılmıştır. Bu çalışma, test edilen müddet aralığı ve örneklem büyüklüğü ile ilgili geriye yönelik zamanlamanın en kapsamlı çalışmasını oluşturmaktadır.”
Hibya Haber Ajansı
19.04.2023 12:34:05