Ticaret Bakanı Mehmet Muş Sabah gazetesi tarafından düzenlenen, Türkiye İhracat Seferberliği Eğitim Hizmeti İhracatı Zirvesi’nde gazetenin Ekonomi Müdürü Dilek Güngör’ün sorularını yanıtladı. Muş, enflasyonun küresel bir sorun olduğunu vurgulayarak, hükûmet olarak bir yandan büyümeyi sağlamak bir yandan da enflasyonun artış hızını kesmek istediklerini ifade etti.
İhracat Seferberliği Zirvesi’nin ana sponsorları Halk Leasing, Koza Altın İşletmeleri, co sponsorları ise Aydınlı, BAU Bahçeşehir Üniversitesi ve Kargomsende oldu.
Bakan Muş konuşmasında şu ifadelere yer verdi, “Enflasyonist ortamlarda fiyatların seviyesi sadece marketlerde değil, giyimde de artıyor, diğerlerinde de artıyor. Bunun bir kısmı ekonomik rasyonalite ile izâh edilebiliyor. İzâh edilemeyen durumu, işte bir kartelleşme varsa, bir ortak hareket etme varsa o zaman bu bizi ilgilendiriyor, orada müdahale ediyoruz. Bunu yaparken de bir dengede yapmanız lazım bunları. Bir taraftan erişilebilirliği, piyasada ürünün ulaşılabilirliğinin bozulmaması da gerekiyor çünkü vatandaşın rahat bir şekilde istediği ürüne piyasada ulaşması lazım.
Her şeye rağmen Türkiye’de erişilebilirlikte, ne pandemi döneminde, ne sonrasında ne de şimdi hiçbir problem yaşatılmadı vatandaşa.”
Market yöneticileri ile olan görüşmeye atıfta bulunan Muş, şu bilgileri verdi: “Biz talep ve beklentilerimizi ilettik. Türkiye serbest piyasa iklimindedir, piyasa ekonomik kurallara göre işler ama bazen de akılla izâh edemediğimiz durumların oluşmasını arzu etmiyoruz. Dolayısıyla konuştuğumuz, onlardan beklentimiz, talebimiz bu. Kimsenin ticaretine bir müdahalede bulunduğumuz yok. Ama kurallar çerçevesinde akılla izâh edilemeyecek, piyasa dengesiyle bile izâh edilemeyecek durumlar olursa bunların oluşmasını arzu etmiyoruz. Onların da bu mücadelede elinden geleni yapacağını düşünüyoruz.”
Kamu otoritesinin kuralları uygulamakla görevli olduğunun altını çizen Bakan Muş, “Biz kurallara uyulduktan sonra sürekli ceza yazalım diye bir gündemimiz olmaz. Kurallara uyulmasını sağlamamız lazım, asıl görevimiz bu. Motivasyonumuz kurallara uyulmasını sağlamak, vatandaşın mağdur olmasını engellemek” dedi.
Bakan Muş, geçtiğimiz günlerde özellikle tedarik kısmına ihlal yapanlarla ilgili yaklaşık 900 milyon TL civarında bir ceza kesildiğini hatırlatarak, ihlaller varsa karşılığının da bu olduğunu söyledi.
81 ilde denetim elemanlarını bulunduğunu, 200 bin üzerinde ürün denetlediklerini aktaran Muş, bu çalışmaların devam edeceğini, nerede problem varsa oraya müdahale edildiğini ve edilmeye devam edeceğini dile getirdi.
Muş, Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü’nü 2021 yılında kurduklarını anımsatarak, “Akabinde yeni teşvik politikasını buna göre belirledik çünkü onu mal ihracatından tamamen ayırıyoruz, onun dinamikleri daha farklı. Bu alana özel bir önem veriyoruz. Bu alanı geliştirmek üzere hem önemli bir kaynak ayırıyoruz vereceğimiz teşviklerden hem de yeni hedefler koyuyoruz. 2023 ile alakalı 10 milyar TL’lik bir ihracat desteği sağlayacağız. Bunun bir kısmı mal ihracatına, bir kısmı da hizmet ihracatına olacak şekilde verilecek” dedi.
Özellikle Adana Ceyhan bölgesinde çok büyük ve önemli yatırımlar yapıldığına dikkati çeken Muş, şunları kaydetti: “Bunlar da faaliyete geçmeye başladığı andan itibaren ciddi bir rahatlama göreceğiz. Yaklaşık 50-55 milyar metreküp doğalgaz ithalatımız var. Ve bizim sanayimizi en çok zorlayan enerjinin maliyeti. Karadeniz’deki 710 milyar metreküp doğalgaz rezerv sisteme girmeye başladığı andan itibaren zaten bambaşka bir seviyeye çıkıyoruz. Hem cari dengede çok ciddi şekilde bizi rahatlatacak hem enerjinin maliyetine birçok ciddi rahatlatacak hem de enflasyon üzerindeki baskıyı olumlu etkileyecek. Bu enerji geldiği an, bambaşka bir seviyeye çıkacak Türkiye. O enerji Türkiye’yi başka bir lige götürecek.”
Hal ve Perakende Yasası’na ilişkin değerlendirmeleri sorulan Muş, “Biz hali çok detaylı inceledik. Hali ve perakendeyi aldığınız zaman çok büyük alan. İhracat dediğinizde ilişki halinde olacağımız 100 bin ihracatçımız var ama perakende dediğiniz zaman 84 milyon var. Alacağınız kararlar, vereceğiniz kararlar bu 84 milyonu etkiliyor. Tarladan başlayıp hale kadar olan zincirdeki kayıtdışılık çok yüksek. Çiftçi ürettiği üründe de kayıt altına girmekte imtina ediyor. Verinin sağlık olması lazım ki yaptığınız değerlendirme de sağlıklı olsun. Hale ulaşana kadar olan kısımda kayıtdışılığımız söz konusu. Hale ulaşınca da oradaki Hal Kayıt Sistemi’nin yetersiz olduğunu düşünüyoruz. Bir de hal dışında satış yapan bir kısım var, oranın denetimi daha az, bunu hal içine çekmek gerekiyor. Burayı da zincir içine çekmemiz lazım. Hal Kanunu’ndan öte dışarıda kalan zincirin kayıt içine tamamen alınması gerek. Kademeli şekilde burayı tamamen kayıt altına almış olacağız” açıklamasında bulundu.
Yıllık bazda ihracat rakamlarına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Bakan Mehmet Muş, “250 plus diyeceğiz, plus’ın ne olduğunu pazartesi göreceğiz. Bizim dünya ihracat ortalamasının üzerinde ihracat yapma kabiliyetimiz var. Özellikle son 2 yılda da dünyadan daha çok ihracatımızı artırdık. Dolayısıyla önümüzdeki 2023-2024-2025 yıllarıyla alakalı hedeflerimizi biz yine bu yıl ki rakamın üzerine koyarak gideceğiz” ifadelerini kullandı.
Mehmet Muş ayrıca 2023’te hizmet ihracatını 100 milyar doların üzerine çıkaracaklarını kaydetti.