MEHMET BAYER – 18/04/2023 – HİBYA – Çanakkale Savaşları, yüzlerce kahramanın öyküsüne tanıklık etti. Bunlardan biri de 30. Piyade Alayı'nda misyon yapan, bombanın elinde patlaması sonucu şehit olan Mülazım-ı Sani-Teğmen Mustafa Efendi'ydi.
Ali Şadi Bey'in oğlu olarak 1896 yılında Girit'te doğan Mustafa Efendi 20 Ekim 1913 yılında Harbiye/Harp Okulu'na girdi. 1. Dünya Savaşı çıktığı için ordunun subay muhtaçlığını karşılamak üzere Harp Okulu'nun 2. sınıfındakilerin zabit vekili olarak orduya alınması nedeniyle Mustafa Efendi de 8 Ocak 1915'te zabit vekili olarak 30. Alay 3. Tabur 10. Bölüğe tayin edildi. Şehadetinden kısa bir mühlet evvel 29 Ağustos 1915 tarihli ''İrade-i Seniyye'' ile 2 Ağustos 1915 tarihinden geçerli olmak üzere Mülazım-ı Sani/Teğmenliğe terfi ettirildi.
Güney cephesindeki çarpışmaların akabinde Sina'dan İstanbul'a gelen ve Kırklareli ile Edirne ortasında ordugah kuran 10. Tümen, Çanakkale cephesine gönderildi. Mustafa Efendi'de 30. Alay 3. Taburu 10. Bölük buyruğunda Çanakkale'ye geldi. Birinci anda taburu alay ihtiyatı olduğu için Mustafa Efendi, Soğanlıdere bölgesinde ihtiyatta kaldı. Kısa müddet sonra ise Seddülbahir'de Zığındere-Kanlıdere çizgisindeki ağır çarpışmalarda yer aldı.
Ağustos ayı başlarından itibaren Gelibolu Yarımadası'nda, hem hem Anafartalar Kümesi Komutanlığı (Anafartalar), hem Kuzey Kümesi Komutanlığı (Arıburnu), hem de Güney Kümesi Komutanlığı (Seddülbahir) bölgelerinde piyade ateşi, süngü atağı ve top ateşi dışında iki yeni savaş yolu daha kullanılmaya başlandı. Bunlar lağım ve bomba muharebeleri oldu.
Bombacı subay
Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burhan Sayılır, HİBYA'ya yaptığı açıklamada, Mustafa Efendi'nin Zığındere-Kanlıdere çizgisinde İngilizlerle yapılan çarpışmalar sırasında bombacı erleriyle birlikte bombacı subay olarak misyon yaptığına işaret etti.
İki taraf siperlerinin yakın olmasının, bu yakınlıktan ötürü topçu ateşinin yapılamamasının, süngü ataklarının çok fazla kayıplara neden olmasının, piyade ateşinin de istenilen sonuca hizmet etmemesi ve genel olarak da cephede askerler ortasında savaş yorgunluğunun belirmesi üzere nedenlerin komuta kadrosundakileri lağım ve bomba muharebelerini yapmaya sevk ettiğini lisana getiren Sayılır, ''Bu hedefle lağımcı, bombacı subay ve erlerden oluşan, lağımcılar ve bombacılar oluşturulmuştur. Lağım muharebelerinin en kıymetli örnekleri daha çok Arıburnu bölgesinde görülmüştür. Bomba muharebeleri ise Zığındere, Kanlıdere ve Kerevizdere bölgelerinde sıklıkla başvurulan bir formüldü. Tıpkı biçimde cephenin öbür bölgelerinde de bu muharebe tatbik edilmiştir.'' dedi.
Sayılır, 3 Eylül 1915 tarihinde İngiliz siperlerinden Türk siperlerine yönelik ağır bomba atışına karşılık vermek üzere bombacı subayı Mustafa Efendi ve buyruğundaki bomba erleriyle İngiliz mevzilerine bomba atma faaliyeti yapıldığını tabir ederek, şöyle konuştu:
''Bombacı subay ve erler, düşman siperlerine yaklaşılabilen ara kadar gelip, elle düşman siperlerine bomba atmışlardır. Karşılıklı olarak yapılan ağır bomba muharebesi sırasında yeni bir bombayı atmaya hazırlanan Mülazım-ı Sani/Teğmen Mustafa Efendi, bombanın elinde patlaması sonucunda ağır yaralanmıştır. Götürüldüğü Şahinderesi'ndeki sargı yerinde 18 Eylül 1915 tarihinde 19 yaşındayken şehit olmuştur. Genç, gözü pek ve kahraman subay Mustafa Efendi'nin şehit olduğu haberi 30. Piyade Alayı subayları ve erleri ortasında derin hüzne neden olmuştur. Mustafa Efendi'nin isminin yaşatılması emeliyle şehit olduğu doruğa 'Mustafa Efendi Tepesi' ismi verilmiştir. Mezarı da Şahindere Sargı Yeri Şehitliği'nde müdafaaya alınmış ve Osmanlı Türkçesi ile 'Tarih-i şehadeti 5 Eylül 331 (1331), vatanın ulu ve genç şehidi, görevinin erdemli ve aziz kurbanı 30. Alay (3. Tabur) 10. Bölük Mülazım-ı Sanisi, Ali Şadi Efendi Mahdumu Mustafa Efendi, Girit, ruhuna Fatiha' sözleri yer almaktadır.''
Prof. Dr. Burhan Sayılır, Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın Mustafa Efendi'nin şehadetiyle ilgili olarak babası Ali Şadi Bey'e bir mektup da gönderdiğini kelamlarına ekledi.
Hibya Haber Ajansı