Suudi Arabistan ve İran ortasında Beijing’de diyalog gerçekleşmesinin üzerinden tam bir ay geçti. Son bir aydır Ortadoğu bölgesinden daima hoş haberler geliyor.
Suudi Arabistan ve İran dışişleri bakanları, Beijing’de bir ortaya gelerek ikili diplomatik bağların tekrar başlatıldığını açıkladı. Daha sonra iki ülke, Beijing diyalogunda belirlenen yol haritası ve takvime nazaran ikili bağlantıların yumuşatılmasını ilerletiyor. Suudi Arabistan heyeti, evvelki gün İran’ın başşehri Tahran’a ulaştı. İki taraf, büyükelçilik ile konsolosluğun açılması için çalışma detaylarını tartışmaya başladı. İki taraf, somut adımlarla uzlaşma samimiyetini gösterdi. Bu, bölgedeki ülkeler ortasında diyalog ve istişareyle uyuşmazlıkların tahliline değerli bir örnek oluşturdu. Son bir ayda Ortadoğu’da bu tip müzakereler gözle görülür bir halde arttı.
Yemen’deki durumda ilerleme kaydedildi. Suudi Arabistan ve Umman'dan bir heyet, Husilerle ateşkes sağlanması için evvelki gün Yemen'in başşehri Sana'ya ulaştı. Sekiz yıldır süren Yemen savaşının sona erebileceği kestirim ediliyor.
Suriye ile Arap ülkeleri ortasındaki temas da ağırlaştı. Suudi Arabistan ile Suriye ortasında mart ayında büyükelçiliklerin yine açılması konusunda mutabakat sağlandı.
Türkiye ile Mısır ortasındaki gerginlik de yumuşuyor. Türkiye ve Mısır dışişleri bakanları mart sonunda Kahire’de bir görüşme gerçekleştirdi. Böylelikle Türkiye on yıldan uzun müddettir birinci kere Mısır’a bakan seviyesinde bir yetkili gönderdi. İki taraf uygun şartlarda büyükelçilik seviyesinde ikili bağların yine başlatılması konusunda anlaştı.
Ortadoğu’daki karmaşık jeopolitik koşullar göz önünde bulundurulduğunda, bu tip mutabakatlara ulaşılmasının çok kolay olmadığını unutmamak gerek. Bu mutabakatların ardında çeşitli iç ve dış ögeler var.
İç ögeler açısından Ortadoğu halkları savaşlardan kurtulup barışın gerçekleştirilmesini dört gözle bekliyor. Bölgedeki birçok ülke artık güvenlik derdinden kalkınma ve refah tasasına odaklanmak istiyor. Gerek Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu, gerekse İran’ın orta vadeli ekonomik planları, istikrarlı kalkınma ortamına muhtaçlık duyuyor. Amansız çatışmalar kimsenin çıkarına değil.
Dışardan bakıldığında, son yıllarda ABD, Ortadoğu'dan “çekilme” sürecini hızlandırdı ve dikkatini daima Asya-Pasifik'e çevirmeye başladı. Pek çok Ortadoğu ülkesi, Washington'un müttefiklerine verdiği güvenlik taahhütlerinden vazgeçtiğini ve artık emniyetli olmadığını düşünüyor. Bu ülkelerin stratejik özerklik arama konusundaki şuurları belirli bir ölçüde arttı. Öte yandan, Rusya ile Ukrayna ortasındaki çatışmalar da Ortadoğu ülkelerine şöyle bir alarm verdi: Kesinlikle dış müdahalelerden kurtulmalı, birlik ve iş birliğini güçlendirmeli ve Ortadoğu’nun yazgısını kendi ellerinde tutmalılar.
Bu süreçte Çin tarafsız ve adil tavrıyla Ortadoğu ülkelerinin inancını kazandı. Çin tarafından ileri sürülen Global Güvenlik İnisiyatifi, Ortadoğu ülkeleri ve memleketler arası toplum tarafından olumlu karşılandı. Özcesi Çin, Ortadoğu'nun barış ve kalkınma arayışındaki genel trende uyuyor.
ABD’nin görmek istediği Ortadoğu bu değil!
Ortadoğu'da mevcut karmaşık çelişkiler uzun vakitte oluştuğu için, uzlaşmaya giden yol da pürüzsüz olmayacak. Bilhassa dışardan gelen müdahale ve baltalama teşebbüsleri hâlâ devam ediyor. Geçtiğimiz ay ABD, İran'ın Suriye'deki askeri tesislerini bombaladı, CIA Yöneticisi William Burns Suudi Arabistan'a baskı yapmak için bilinmeyen bir seyahat gerçekleştirdi. ABD ayrıyeten Ortadoğu'da nükleer denizaltılar konuşlandırdı…
ABD’nin tüm bu eforları acı bir gerçeği hatırlatıyor: Ortadoğu ne kadar barışçıl bir bölge olursa, ABD o kadar rahatsız olur.
Ne var ki, barışçıl gelişme eğilimi geri döndürülemez. Ortadoğu için son 30 gün yalnızca bir başlangıç. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Suudi Arabistan ziyareti, Yemen'de ateşkes, Suriye'nin Arap Birliği'ne dönüşü üzere değerli haberlerin eli kulağında.
Ortadoğu'da yaşanan bu “uzlaşma dalgasında” Çin, güvenlik ve istikrarı hızlandırmaya, kalkınma ve refah konusunda bölge ülkelerinin ortağı olmaya devam edecek.
Liang Xinwen, CRI Haber Merkezi
Kaynak: Çin Milletlerarası Radyosu
Hibya Haber Ajansı