ABD’li ekonomist David P. Goldman da basına verdiği demeçte, ABD’nin Çin iktisadıyla tam manasıyla ayrışmaya kalkışmasının yalnızca bir hayal olduğunu tabir ederek, ABD’nin yaptırımlarının Çin’de yarı iletken kesiminin çöküşüne yol açamayacağını vurguladı. Analistler, ABD’de yarı iletken dalının global tedarik zinciriyle sıkıca temaslı olduğuna işaret ederek, Çin ile ayrışmanın endüstriyel gelişim kurallarını çiğnerken, ABD’ye dev ekonomik ziyan verebileceğini söylüyor.�
Son yıllarda, ABD, Çin’i “en önemli jeopolitik tehdit” olarak görüyor. ABD, yüksek teknoloji alanında ulusal güvenlik mazeretiyle daima olarak Çin işletmelerine baskı yaptı, teknolojik abluka uyguladı ve Çin’in teknolojik ve ekonomik gelişmesini engellemeye kalkıştı. Mayıs 2021’den bu yana, ABD öncelikle ABD Yarı İletken Koalisyonu (Semiconductors in America Coalition，SIAC) ve Çip Dörtlüsü İttifakı (Chip4) üzere oluşumlar kurdu, global yarı iletken tedarik zincirinde kaos yaratmaya ve Çin’i kısıtlamaya çalıştı. Daha sonra ABD, ticari korumacılığı amaçlayan Çip ve Bilim Yasası’nı çıkardı, ABD’li yarı iletken üreticilerine yüklü sübvansyon verirken, yarı iletkeni ilgilendiren ekipmanlarla işçiye önemli kısıtlama uygulamaya başladı. ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi Güvenlik Yönetimi (BIS) yarı iletken ihracatına yönelik yeni düzenlemeler yaptı ve ileri çiplerin Çin’e yönelik ihracatına büyük kısıtlamalar getirdi.
ABD’nin Çin’in yarı iletken dalının gelişimini kısıtlaması için “kaldırdığı taş kendi ayağına düştü” denebilir. ABD’nin yarı iletken dalı, Çin ile yakın iş birliği yapıyor. Örneğin, çip tasarımı yazılım şirketi Cadence, binlerce Çin çip geliştiricisine hizmet sağlıyor. Münasebetiyle ABD’nin kısıtlaması, ABD’li şirketlere önemli boyutta ziyan verecektir. ABD basınında yer alan haberlere nazaran, ABD idaresinin kısıtlama önlemlerini almasından sonra, ABD’deki çok sayıda yarı iletken şirketinin pay pahası, kısa mühlet içinde 240 milyar ABD Doları meblağında paha kaybetti. Boston Danışmanlık Kümesi, Çin ile büsbütün ayrışma halinde, ABD’deki yarı iletken kesiminin global piyasadaki hissesinin yüzde 18 oranında azalacağını, yüksek teknoloji alanında 40 bin iş fırsatını kaybedeceğini kestirim etti. ABD, kendi teknoloji hegemonyasını korumak için kendi işletmelerinin çıkarlarını ve öbür ülkelerin gelişim haklarını bile çiğnedi, münasebetiyle global tedarik ve talep zincirlerini zedeledi.�
Birçok gerçek, her çeşit kısıtlama ve baskının Çin’in gelişimini engelleyemeyeceğini çoktandır kanıtladı. Bu kısıtlamalar, Çin’in kendi gücüne dayanarak teknoloji inovasyon kararlılığıyla kapasitesini daha da artırdı. Günümüzde Çin, beşerli uzay gemisi, kuantum haberleşmesi, Beidou navigasyon sistemi, C919 yolcu uçağı üzere muvaffakiyet üstünde muvaffakiyet kaydetti, gelişim ve ilerlemenin yazgısını kendi ellerinde sıkıca tuttu. Çin gerisi gerisine 6 yıldır dünyanın en büyük mal ticaret ülkesi pozisyonunu korudu. Çin, dünyanın en kapsamlı endüstriyel sistemine ve dev potansiyelli iç piyasaya sahip oldu.
282 ABD’li işletme, ABD idaresine ortak mektup gönderip, “çip yasağı”na karşı çıktıklarını ve ABD hükümetinin kendilerine olan müdahalesini azaltması gerektiğini açıklamıştı. Bill Gates üzere birçok ABD’li işadamı ve işletme de son aylarda hükümet tarafından alınan yeni kısıtlamalara kuşkulu bir tutumla yaklaştıklarını bildirdi. Tüm bunlar, ABD’nin kısıtlama tedbirlerinin kamuoyundan destek alamadığını gösterdi. ABD ile Çin ortasındaki teknoloji iş birliği, iki ülkenin çıkarlarına uyduğu üzere, insanlığın teknik ilerlemesine yardımcı olacaktır. ABD’li siyasetçiler, Çin’le ayrışma fikrinin geleceğinin olmayacağını bilmeli. �
Kaynak: Çin Milletlerarası Radyosu
Hibya Haber Ajansı