Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, deprem üzere afetlerde çocuklara gerçek yaklaşım konusunda değerlendirmede bulundu.
Afet vakitlerinde ruhsal müdahalenin hakikat vakitte ve hakikat içerikte yapılması gerektiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Travma bilgisi olmadan çocuklara yönelik psikolojik müdahalenin yapılması uygun değildir. Bu hem destek veren kişiye hem de çocuğa duygusal açıdan daha fazla zarar verebilir. Bu nedenle travma ile çalışan uzmanlar tarafından müdahalenin ve sağaltımın yapılması gerekir.” ikazında bulundu.
“İlk aşamada temel ihtiyaçları karşılanmalı”
İlk evrede zelzelesi yaşamış çocuklara yönelik amacın, beslenme, barınma üzere en temel yaşamsal gereksinimlerinin karşılanması olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Çocuklar ancak bu ihtiyaçlar karşılandıktan sonra duygusal açıdan iyileşmeye hazır hale gelir ve stabilize olurlar. Sonrasında bağ kurma ve çocuğu duygusal açıdan düzenleyebilme ve güvenlik hissini tekrar oluşturma sağlanmalıdır.” dedi. �
Çocuk ile bakım veren ortasındaki inançlı bağlanmaya dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Öncelik olarak bakım veren kişilerin de kendi baş etme becerileri oldukça önemlidir. Eğer çocuk güvendeyse, rutini korunabiliyorsa, çocuk ile bakım veren arasında güvenli bağlanma varsa çocuklar bu travmanın üstesinden çok daha kolay gelebilecektir.” diye belirtti.
“Şefkatle sarılma ve elini tutma, bağ kurmak açısından önemli”
Yetişkinlerin çocuklara karşı ani yahut yüksek olmayan, yumuşak bir ses tonu ile inancı sağlayabilmesi gerektiğini söz eden Elvin Akı Konuk, “Ayrıca etrafta olabilecek yüksek ses vb. ani ve şiddetli uyaranlardan korumak da çocukların tetiklenmesini önlemeye yardımcı olacaktır. Şefkatle sarılma, sırtını sıvazlama, elini tutma üzere inançlı dokunsal temaslar bağ kurmak açısından değer taşır. Misal biçimde çocukla birlikte yapılacak nefes idmanları onların hudut sistemlerini de dengelemeye yardımcı olacaktır. Çocukların günlük yaşantısındaki rutinler olabildiğince devam ettirilmeli, rutinlerin devamlılığı kadar sistemli uyku ve beslenme programı da oluşturulmalıdır. Bunlara ek olarak sıklıkla hareket alanları oluşturarak hareket etmelerini sağlamak, sözel olarak inançta olduklarını, yanında olduklarını vurgulamak gerekir.” biçiminde konuştu.
Oyunun değerli bir araç olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Oyun travmayı işlemek için hayli tesirli ve güçlü bir araçtır. Oyun aracılığıyla çocuk olanları keşfetmeye, anlaması sıkıntı olayları anlamlandırmaya yönlendirir. Oynadıkları her türlü oyuna müdahale etmeden yaşantılarını oyun içinde tekrarlayarak rahatlamaları sağlanabilir. Bu tıp oyunlar yuvada, okulda ya da meskende oynanabilir. Daha büyük çocuklarda ise hobilerini gerçekleştirebilecekleri alanlar yaratılmalı ve gerekli malzemeler sağlanmalıdır. Yaşadıkları travmatik tecrübeyle ilgili hislerinin ve kanılarının susturulması değil tersine sözel olarak söz etmesini sağlamak onlar için destekleyici bir yaklaşım olacaktır.” iifadelerini kullandı.
“Ölüm gerçeği çocuğa açıklanmalı”
Çocukların yaşadıkları deprem sonrası şayet ebeveynlerinin kaybı var ise açıklamanın olabildiğince en kısa müddette ve en güvendiği kişi tarafından çocuğa açıklanması gerektiğini vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Eğer çocuğun rastgele bir yakını yoksa çocuğun sorumluluğunu alacak kişi tarafından bu bilginin iletilmesi gerekir. Mevtin kendisi travmatik olsa bile gerçek çocuğa açıklanmalı, açıklarken hisler gizlenmemeli, çocuğun sorduğu sorulara uygun ve kısa karşılıklar verilmeli, hislerini söz etmelerine müsaade verilmelidir. Kayıptan sonra da çocuklar etrafında inanca ve nizama gereksinim duyar. İnanç ve sistemin yine gelişmesi ise çocuğa bakan yetişkinler tarafından, eski sistemin tekrar başlatılması ve sistemli biçimde devam ettirilmesiyle gerçekleştirilebilir.” diye uyardı.
“Hem duygusal hem sosyal destek verilmelidir”
Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, toplum olarak çocuklara hem duygusal hem toplumsal manada takviye vermek, olabildiğince çocukların hareket etmelerini ve toplumsallaşmalarını sağlamak yalnızca zelzelenin yaşandığı vakitlerde değil ilerleyen vakitlerde da verilen dayanağın devamlılığını getirebilmenin kıymetli bir nokta olduğunu söyledi.
Çocukların tabiatları gereği kırılgan bir yapıya sahip olduklarını lakin bir o kadar dirençli olduklarını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Elvin Akı Konuk, “Uygun destek sağlanabildiği takdirde travmatik yaşam olaylarının üstesinden gelme kapasiteleri vardır. İyileşme kapasitelerine doğuştan sahip oldukları için bu kapasiteye erişmelerine yetişkinler olarak yardımcı olmak gereklidir.” dedi.
Hibya Haber Ajansı