Müzik, insanlık tarihindeki evrensel ifade biçimlerinden biri olarak kabul ediliyor. Dilini bilmediğiniz insanlarla aynı müzikte mutlu olabilir ya da üzülebilirsiniz. Bu duyguları oluşturmada da müzik aletleri büyük öneme sahip. Farklı müzik türlerinde kullanılanmüzik aletlerimüziği daha da büyüleyici ve erişilebilir hale getiriyor. Genellikle hepimiz keman, gitar, piyano, zurna, ney, bateri, darbuka gibi müzik aletlerinin seslerine alışkınız. Peki ya size Toha desek? Ya da Yaybahar? İşte daha önce duymadığınız dünyadaki en ilginç müzik aletlerini sizin için derledik…
TohaToha ya da Totem Harp olarak bilinen bu müzik aleti, besteci Victor Gama tarafından yaratılmış. İlham kaynağı ise Güney Afrika’nın sosyal dokumacı kuşları… Bu kuşlar yuvalarını büyük, birbirine sıkı sıkıya bağlı topluluklar halinde inşa ediyor. İlham kaynağı olduğu bu müzik aleti de iki kişi tarafından çalınabiliyor. Karşı karşıya duran iki müzisyen, parmak uçlarını veya tırnaklarını kullanarak kendi oluşturdukları bir müzik parçasını dokuyarak çalıyor. Böylece uyumlu ve senkronize bir müzik ortaya çıkıyor. Her biri üç oktavlı bir diyatonik ölçeğin iki bölümüne bölünmüş 44 tele sahip Toha, insanın içine dokunan bir melodi çıkarıyor. İki müzisyenin birbirinden farklı ancak uyumlu çıkardığı sesler harika bir müzik oluştururken duyduğunuz sesler sizi bambaşka diyarlara götürüyor.
StilofonSize kalemle bir müzik aleti çalabileceğinizi söylesek? Evet, Stylophone ya da Stilofon ile bu mümkün. 1967’de Brian Jarvis tarafından icat edilen Stilofon, minyatür bir analog elektronik klavyeli müzik aleti. Baskılı devre kartından yapılmış metal bir klavyesi bulunan müzik aleti bir kalemle dokunularak çalınıyor. Çoğu çocuk oyuncağı olarak satılan bu ilginç müzik aletinin 1970’lerde hoparlör panelinde simüle ahşap ve ses kontrolü bulunan yeni bir modeli ortaya çıkmış ancak üretimi 1975’te durdurulmuş. 2007 yılında tekrar üretilen Stilofon’un 7 farklı modeli yapılmış. Daha çok oyuncak gibi görülse de bu ilginç müzik aleti John Lennon, Kraftwerk ve David Bowie gibi profesyonel müzisyenler tarafından da kullanılmış.
GlasharmonikaŞimdi sırada hem tasarımıyla farklı olan hem de dinleyenleri delirttiği söylenen ilginç bir müzik aleti var: Glasharmonika. Bildiğiniz diğer tüm müzik aletlerinden farklı bir yapıya sahip olan Glasharmonika, 18. yüzyılda Benjamin Franklin tarafından mekaniksel versiyonu icat edilmiş. 1762’de dünyaya tanıtılması için gala düzenlenmiş ve enstrüman Marianne Davies tarafından çalınmış. Bu ilginç müzik aleti, parmakların ıslatılmasından sonra dönen düzenek üzerindeki bardaklara sürterek ses çıkarıyor. Müzik aletinin popülerliğini kaybetmesi ise dinleyenleri delirttiğine dair iddiaların ortaya atılmasıyla başlamış. Rivayetlere göre bu çalgıyı çalan ya da dinleyen kişiler deliriyor ve hastanelik oluyor. Rivayetler ne kadar doğru bilinmez ancak Glasharmonika’nın ruha dokunan bir melodisi var.
YaybaharDaha önce görmediğinizi düşündüğümüz müzik aletlerinden biri de Yaybahar. Bir yaylı çalgı olan Yaybahar, Görkem Şen isimli Türk müzisyen tarafından icat edilmiş. İsmini yeni bir yaşam ve yeni bir başlangıç fikrinden almış. Yaybahar; ney, gök gürültüsü davulu ve didgeridoo gibi birçok farklı enstrümandan ilham alınarak yapılmış. Hem tasarımı hem de sesi ile batı ve doğunun izlerini taşıyan bu çalgı, ticari bir amaç için üretilmemiş. Enstrüman, iki davul kafasının ortasında asılı duran iki farklı uzun telin tahta bir yayla kaydırılmasıyla, davullara vurarak veya yayı enstrümanın tepesinden yukarı kaydırarak çalınıyor. Sesi dinleyenler tarafından büyüleyici olarak tarif edilen bu ilginç alet bazı filmlerde ve albümlerde kullanılmış.
The Wintergatan Marble MachineBu müzik aleti dışardan baktığınızda kocaman, kaba bir makine gibi görünse de çıkardığı ses sizi şaşırtacak derecede güzel.�Bu müzik aleti aslında el gücüyle çalışan ve çark, kayış gibi parçalardan oluşan basit bir makine. Büyük kol daire şeklinde döndürüldüğünde çok fazla sayıda bilye bir düzenekle en üste taşınıyor ve her bir ses için oluşturulmuş oluklara doluyor.�Ardından bilyeler, müzik kutusu çalışma prensibiyle notalanmış çark tarafından notalara göre aşağıya düşüyor. Böylece hedeflenen sesler çıkarılmış oluyor. Ayrıca, makinede basgitar, ksilofon, zil gibi enstrümanlar da bulunuyor. Bilyeler ile birleşen bu enstrümanların sesi, senkronize halde harika bir müzik oluşturuyor.�
Enstrüman çalmaya yeni başlayan kişiler için çello, öğrenmesi en zor enstrümanlar arasında yer alır. Bunun nedeni ise müzik kulağının henüz oluşmamasından kaynaklıdır. Bu nedenle disiplinli çalışma olmadan çello öğrenmek zordur.
Dünyada ve özellikle Arjantinde kabul gören bisonorik sistemdir. Sağ elde tiz sesler ve sol elde de bas seslerin bulunduğu�bandoneon, açarken ve kaparken aynı tuşlardan farklı sesler çıkardığı için aslen 4 farklı klavyeye sahiptir. Bu yüzden dünyanın en zor enstrümanları arasında gösterilmektedir.
Gitar. Genellikle 6 telli olan bu müzik aleti 15. ve 16. yüzyıllar arasında İspanya’da icat edilmiştir.
Gitar, en kolay öğrenilen enstrümanların başında gelir. Gitar çalmayı kendi başına öğrenen insanların sayısı azımsanmayacak kadar fazladır.
50.000 ile 60.000 yaşları arasında bir mağara ayı uyluk kemiği olan “Divje Babe Flüt“ünün dünyanın en eski müzik aleti olduğu ve Neandertaller tarafından üretildiği öne sürülmüştür.
San Francisco’daki Grace Katedrali’nde bulunan dev org, dünyanın en büyük müzik aleti olarak biliniyor. 28 Mart 2005 — ‘Enstrümanların Kralı’ olarak adlandırılan org, 20 bini aşkın parçadan oluşuyor. Orgun bazı parçalarının yaklaşık 10 metre uzunluğunda olduğu kaydediliyor.
MEVLANA’nın Mesnevi adlı eserinde bahsedilen ve Mevlevilikte en önemli enstrüman olan ‘Ney‘, uzmanlar tarafından organik yapısı nedeniyle insan sesine en yakın müzik aleti olarak nitelendiriliyor.
Müzik dersleriyle drama derslerinin etkinliğini karşılaştıran bir araştırmada da müzik derslerinin zaman içinde çocukların IQ’sunu 7 puan artırırken, drama derslerinin 4,3 puan artırdığı belirlendi. ABD’de yapılan çeşitli araştırmalar da enstrüman çalmanın çocukların davranışlarında gelişme sağladığını da gösterdi.