Hukuk mahkemesi kararlarının istinafa götürülürken uygulanacak kanun hukuk mahkemeleri kanunu (HMK)‘dir. Ceza davası istinaf kanununun başvurusu ceza mahkemesinin kanununa göre yapılmakta.
İstinaf başvuru süresinin başlaması için kararın ya da tebliğ edilmesi ya da sözlü bildirim yapılması gerekir. Hukuk davaları için istinaf yoluna başvurmak süre tebliğ ve tebliğden itibaren 2 haftada istinaf mahkemesi istinaf incelemesiyle yeniden bir karar verir.
İstinaf yolu olağan bir kanun yoludur. İlk derece hukuk mahkemesinin miktarı 3110 TL ‘yi geçmeyen mal varlığı davaları kararları kesindir. Ancak manevi tazminat davalarında bedel ne olursa olsun istinaf yolu açıktır. İstinaf dilekçesinde sebep ve gerekçe açıklanmalıdır.
İlk derece mahkemesinde ileri sürülmeyen deliller istinaf aşamasında da ileri sürülmek istinaf aşamasında iddia ve savunma değiştirilip genişletilemez.
İstinaf mahkemesi duruma göre yerel mahkeme kararını incelemeden delilleri değerlendirebilir.
İstinaf mahkemesi yerel mahkeme kararını kaldırabilir ve duruma göre kararı düzeltebilir. İstinaf mahkemesi yerel mahkeme kararını denetleyerek usul ve esas bakımından hukuka aykırılık öngörülmezse istinaf başvurusunu reddedebilir.
İstinaf mahkemesinin verdiği kararların hukuki denetimi için Yargıtay’a temyiz yoluyla gidilebilir.
Miktar veya değeri 41 bin 530 TL‘yi geçmeyen davalara ilişkin istinaf mahkemesi kararları kesindir. Yargıtay’a temyiz başvurusu yapılamaz.
Çekişmesiz yargı işlerine dair verilen istinaf mahkemesi kararı kesindir. Temyize gidilemez. Soy bağlı davaları dışında kalan nüfusun düzeltilmesine ilişkin istinaf mahkemesinin verdiği kararlar temyize götürülemez.
İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz gibi geçici koruma kararlarına dair istinaf mahkemesi kararları aleyhine temyize gidilemez.
İdari yargı alanında görevli bir istinaf mahkemesidir. Görevleri şöyledir:
İstinaf başvurularını inceler ve karara bağlar yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını karara bağlar.
Diğer kanunlarla kendine verilen görevleri yapar.
Bölge idare mahkemeleri yazılı yargılama usulüne istinaf incelemesi yapar.
İnceleme evrak üzerinden yapılır. Mahkeme gereğini görürse her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan isteyebilir.
Bilirkişi incelemesi, keşif incelemesi yapabilir. Mahkemeyi mahkeme başkanı temsil eder.
İdare ve vergi mahkemelerinin kararına karşı kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde istinaf yoluna başvurabilir.
İstinaf temyizin şekline ve usulüne tabiidir. Bölge idare mahkemesi ilk derece mahkeme kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir.
İlk derece mahkeme kararı hukuka aykırı bulursa işin esası hakkında yeniden karar verir. İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamaz.