YAK Avukatlık Ortaklarından Özge Konukçu, Resmi Gazete’de yayımlanan Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi ile ilgili patron ve çalışan açısından merak edilen soruları yanıtladı.
Türkiye’nin de uzun müddettir gündemini meşgul eden EYT, Kanun ile düzenlenmiş ve belli koşulları yerine getiren çalışanların yaş koşuluna takılmaksızın emekli olabilmesinin önü açıldığını söyleyen Özge Konukçu, “Buna göre sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olan erkeklerin 25 yıl, kadınların 20 yıl çalışmasının ve işe başlama tarihine göre 5000 ile 5975 arasında değişen günlük prim ödemesini tamamlamasının ardından yaş şartına bakılmaksızın emekli olmaları söz konusu olabilecek.” dedi.
“Kanun ile gelen düzenlemeden faydalanmak için”
Kanun ile birlikte emekliliğe hak kazanan çalışanların, bu düzenlemeden faydalanabilmeleri için çalıştıkları iş yerinden emeklilik nedeni ile istifa etmeleri gerekmekte olduğunu belirten Özge Konukçu, “Bu kapsamda çalışan, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınacak kıdem tazminatına esas yazı ve tercihen aylık bağlanmasına ilişkin başvuru yaptığına dair yazı ile birlikte işverene istifa dilekçesi sunulması gerekmektedir. Çalışanın ayrıca bir ihbar tazminatı ödemesi veya ihbar süresine uyması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.” diye konuştu.
Emeklilik nedeniyle işten ayrılan personelin hakları hakkında konuşan Özge Konukçu, kelamlarına şöyle devam etti:
“Kanun mucibince istifa eden çalışan, 1475 sayılı İş Kanunu’nun kıdem tazminatı ile ilgili olarak geçerliliğini koruyan ilgili 14. unsuru uyarınca kıdem tazminatı başta olmak üzere iş akdinin sona ermesine bağlı tüm alacaklara hak kazanmakta. Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanın tekrar, tıpkı işyerinde patronun kabulü ile çalışmaya başlaması bu sonucu değiştirmemekte. Çalışanın kıdem tazminatının ödenmemesi istikametinde talepte bulunması yahut kontrata kıdem tazminatının ödenmeyeceği tarafında karar konulması personelin haklarını ihlal edeceğinden mümkün bir ihtilaf halinde hukuka ters düzenlemeler olarak nitelendirilebilecek.”
“İşverenin üstlendiği tazminat yükünün hafiflemesi için”
Özge Konukçu, düzenleme ile çok sayıda çalışan etkilediğinden ve emeklilik nedeniyle işten ayrılabileceğinden dolayı patronun üstlendiği tazminat yükünü hafifletmek bakımından kıdem tazminatının esasen peşin olarak ödenmesi gerekirken, patronun ödeme zahmeti olduğu durumlarda çalışanın onayı ile ve çalışanın haklarını zedelememek şartı ile taksitler halinde ödenebileceği görüşü kabul edilmekte olduğunu söyledi. Hangi halleder peşin ödemeden farklı bir düzenlemeye gidilebileceği ve çalışan haklarının zedelenip zedelenmediği her durum için kendi özelinde değerlendirilmesi gerektiğini tabir eden Özge Konukçu, “Ayrıca Kanun’da yer almamakla birlikte işverene kıdem tazminatı yükünü hafifletmeye yönelik ödemesiz dönem imkanı ve yüzde 75 kefalet oranıyla Kredi Garanti Fonu (KGF) desteği sağlanmasının hedeflendiği belirtilmekte.” biçiminde konuştu.
“İşveren emekliliğe hak kazanan çalışanı feshe zorlayabilir mi?”
Kanun, emeklilik nedeni ile iş akdi feshi hakkını yalnızca çalışana tanımakta olduğunu belirten Özge Konukçu, “Dolayısıyla iş akdinin emeklilik nedeniyle çalışan tarafından sona ermesi halinde patronun onayı aranmamaktadır. Lakin patron çalışanın emekliliğe hak kazanmış olmasını bir fesih nedeni olarak ileri süremez. Patron bu münasebet ile çalışanın iş akdini feshederse çalışana kıdem tazminatı ile birlikte ihbar mühletini kullandırmak yahut bu mühlete ilişkin fiyatı ödemek zorundadır. Ayrıyeten fesih geçerli kabul edilmeyeceğinden çalışan tarafından işe iade davası açılması riski üstlenilecektir. Bununla birlikte şayet patronun istihdam azaltılması için geçerli münasebetleri var ise Kanun’a tabi olmak, patronun iş akdini sonlandıracağı bireylerin tespiti için objektif bir seçim kriteri olarak kabul edilebilir.” dedi.
“Emeklilik nedeniyle işten ayrılanların çalıştırılmaya devam edilmesi”
Emeklilik sebebiyle iş yerinden ayrılan çalışan işveren kabul ederse yeniden çalışmaya başlayabilir diyen Özge Konukçu, “İşveren emekli çalışanı yine işe alma konusunda serbestçe karar verebilir. Emeklilik nedeni ile işten ayrılan çalışanların yine işe alınmasında patronun takdir hakkının olduğu kabul edilmekle birlikte, patron bu takdir hakkını kullanırken objektif temellerle hareket etmeye itina göstermelidir.” diye uyardı.
Emekli olan çalışanın yeniden işe alınması için herhangi bir süre sınırı bulunmadığını söyleyen Özge Konukçu, sözlerini şöyle tamamladı:
“Fakat Kanun ile patronların tecrübeli elemanlarını emeklilik nedeniyle yitirmesine pürüz olmak maksadı ile ayrılan çalışanın tekrar işe alınması halinde işverence ödenecek toplumsal güvenlik takviye primi payının 5 puanlık kısmının Hazinece karşılanması düzenlemiştir. Bu düzenlemeden faydalanabilmek için emeklilik nedeni ile işten ayrılan çalışanın 30 gün içerisinde tekrar işe alınması gerekmektedir. Bu noktada belirtmek gerekir ki birebir çalışanın tekrar işyerinden ayrılması ve ardından tekrar işe dönmesi halinde tıpkı indirimden bir daha faydalanılamayacaktır.”
Hibya Haber Ajansı