2023 yılının birinci çeyreği tamamlanırken global ekonomik gündeminde bankacılık krizi ana başlık haline geldi. Silvergate’in, Silicon Valley Bank’in ve Signature Bank’in kripto para ekosistemindeki birtakım kuruluşlarla iş ilgisinin olması kripto para piyasalarının bu krizden etkilenip etkilenmeyeceği sorusunu akıllara getirdi. Hong Kong merkezli finans devi AP Capital çatısı altında faaliyet gösteren küresel kripto para borsası Mamoru’nun Türkiye Ülke Müdürü Baran Yıldırım, bankaların batışını ve kripto para piyasalarına muhtemel tesirlerini kıymetlendirdi.
“ABD’de Silvergate’in batışıyla başlayan akabinde SVB’nin ve Signature’ın batışıyla devam eden süreç İsviçre merkezli Credit Suisse’in sahip olduğu yaraların derinleşmesiyle iktisat etraflarında global bir finans krizinin başlayabileceği tasasını doğurdu. Daha evvelkilerden farklı olarak finans krizlerinin artık kripto paralar üzere yeni bir aktörü var. ABD’deki bankaların batmaya başladığı süreçte de bu aktörün ismi sıkça duyuldu. Fakat tüm aktifliğe rağmen kripto ekosistemi yaşananlardan çok önemli bir yara almadı. Tabi bu süreç akıllara geçtiğimiz periyotta kripto para piyasaları özelinde yaşanan krizlerde ekosisteme yöneltilen sert tenkitleri getiriyor. Bilhassa FTX’in batışının akabinde şeffaflık ve rastgele bir regülasyona tabi olmayan bu piyasalardaki varlıkların güvenliği konusu bir tartışma konusu haline gelmişti. Kripto paydaşları yaşadıkları krizlerden doğal bir biçimde ders çıkarıp gerekli tedbirleri almaya başlarken klâsik piyasa bu örnekleri göz gerisi etmiş olabilir. Kripto para piyasalarına yöneltilen tenkitler göz arkası edilmeseydi bankacılık krizi yaşanmadan önce muhakkak dersler çıkartılabilirdi.
Fed’in ana odağının enflasyon olduğunu unutmamak gerekiyor
Kripto para ekosistemi krizden bir yara almadan kurtulurken başta ABD’deki kamu kuruluşlarının olaya müdahale etmesi ve Fed’in para siyasetlerinde yumuşama potansiyeli bir müddettir ayı piyasasında olan kripto para piyasaları için umut ışığı oldu. Yani bir bakıma “Kriptoların sonu olur mu?” diye başlayan süreç “Boğa dönemi başlar mı?” olarak değişti. Tabi bu noktada Fed’in bankaların batışını seyretmeyeceğini bilmekle birlikte ana odağının enflasyonu düşürmek olduğunu da unutmamak gerekiyor. Münasebetiyle bankaların yaşadığı sorunlar Fed’in tavrını yumuşatsa da piyasaların enflasyon ve işsizlik bilgilerini takibe devam etmesi gerekiyor. Bu datalarda gerçekleşebilecek plan dışı değişimlerin ise kripto paralar için olumlu bir tablo çizmeye başlayabileceğini söyleyebiliriz.
Yaşanılanlar birinci etapta kısa vadeli olarak yükseliş trendi başlar mı sorusunu akıllara getirse de uzun vadede yaşanabilecek olumlu tesirler gözden kaçırılıyor. Öncelikle kripto para piyasalarının bu meselelerden mümkün mertebe kendini soyutlayabilmesi son periyotta düşen inanç algısını tekrar ayağa kaldırırken, bankaların içine düştüğü durum bilhassa gençlerin klâsik bankacılık kesimine dair bakış açısını etkiledi. Bugün bozulan bu algının ilerleyen devirde kripto paralara olan ilgiyi artırabileceğini söylemek mümkün. Son devirde merkez bankası dijital para ünitesi (CBDC) çalışmalarının da artmasıyla kripto ekosisteminin finansal sistemdeki yeri de hayli güçlenecektir.”
