Kuraklık her bölümü olumsuz olarak etkilemesine karşın tarım bölümüne olan tesirleri çok daha fazla. Bitkilerin ve meyvelerin büyümesinin yanında kökleri için de hayli kıymetli olan su hem randıman hem de kaliteli eser oluşumunu etkileyen son derece kritik bir faktör. Ceviz Üreticileri Derneği (CÜD) Eş Lideri Ömer Ergüder, kuraklığın tesirlerini son yıllarda önemli bir biçimde hissettiklerinin altını çizdi. Cevizin kıymetli ölçüde su muhtaçlığı olduğunu ve su kullanımının bilhassa yaz aylarında kritik değer taşıdığını söz eden Ergüder, “Kış ve ilkbahar yağmurları, bahçelerimiz ve topraklarımız için son derece değerli. Kuraklığa karşı alabileceğimiz tedbirler ortasında yaz aylarında şuurlu sulama metotları kullanmak geliyor” diye konuştu.
Ergüder, “Kuraklık ve iklim değişikliği yalnızca ceviz yetiştiriciliği için değil tüm tarım bölümü için en büyük tehdit. Bunun tesirlerini de son 1-2 yıldır çok önemli bir halde hissediyoruz. Havza bazlı su potansiyeli belirlenerek buna uygun bitki ve meyvelerin tarımımın yapılmasının teşvik edilmesinde yarar var. Uygun olmayan bölgelerde yetiştirilen yanlış eser, su tüketimini de artıracağından kuraklıkla çabamızda tehdit oluşturabilir. Bilhassa ceviz ziyadesiyle su gereksinimi olan bir eser olmasından ötürü yağışın az olduğu yaz aylarında su kullanımı kritik kıymet taşıyor. Özellikle kış mevsimlerinde ve ilkbahar aylarındaki yağmurlar hem bahçelerimiz hem de topraklarımız için yüksek kıymet taşıyor. Ne yazık ki bizler de kuraklıktan nasibimizi almış durumdayız. Derneğimizin üyeleri bahçelerinde yıllardır damlama sulama sistemleri kullanıyor. Ayrıyeten birçok üyemiz gölete sahip ve bahçelerinin gereksinimi olan su için bu alanlardan faydalanıyorlar. Dernek olarak birçok tedbir aldık fakat kişisel olarak aldığımız tüm önlemlere ve uğraşlarımıza karşın gidişat biraz telaş verici” sözlerini kullandı.
“Yeni ceviz bahçesi yatırımları olumsuz etkilenebilir”
Damlama sulama, gölet ve bunlara ek olarak yaz aylarında şuurlu su tüketilmesinin çok kıymetli olduğunun altını çizen Ergüder, “Susuzluğun ve de kuraklığın artması, bilhassa yeni ceviz bahçesi kurmak isteyen yatırımcılar açısından olumsuz bir tesir yaratacaktır. Yeni yatırım yapmak isteyenlerin bölge seçimlerine dikkat etmelerini, kuraklık tehdidini göz önüne almalarını ve yapacakları yatırımları uygun değerlendirmelerini öneririm. Hali hazırda kurulmuş bahçe sahiplerinin de tüm bu kritik noktaları göz arkası etmeden adım atmaları gerekiyor” diye konuştu.
“Ağaçlarımızın su gereksinimini ölçümlüyoruz”
Ceviz Üreticileri Derneği üyelerinden olan May Ceviz’in sahibi Yusuf Yormazoğlu, bahçelerinin Bursa’nın Yenişehir ovasında bulunduğunu söyledi. Bahçelerinde kapalı sulama sistemlerinin mevcut olduğunu belirten Yormazoğlu, şu bilgileri verdi:
“Kapalı sulama sistemlerimizde, Uludağ’dan gelen akarsuların bir kısmını biriktiren Boğazköy’deki baraj gölünden faydalanıyoruz. Bursa ve Yenişehir ovasında önemli bir kuraklık yaşanıyor. Uludağ’a şubat ve mart ayları başında kar yağdı ve barajın doluluk oranı şu anda yüzde 70 düzeyinde. Biz ağaçlarımızın yetiştirme süreci boyunca tertipli olarak su muhtaçlığını ölçümlüyoruz. Türkiye 2022 sonbaharından itibaren önemli bir kurak devir yaşıyor. Geçen altı aylık periyotta, ülkemizin değerli bir kısmı harikulâde bir kuraklığa maruz kaldı. Ayrıyeten, bu periyotta gereğince kar yağmaması ve alçak bölgelere kâfi ölçüde yağmur yağışı olmaması, yaz mevsiminde suyumuzun yetersiz olacağı manasına da geliyor. Maalesef bu tarihten sonra yağacak yağmurların açığı telafi etmesi de pek mümkün değil. 2023’ün, yetersiz suya bağlı olarak, ziraî açıdan verimlerin düştüğü ve buna bağlı olarak da maliyetlerin arttığı, birçok eserde ise tedarik ölçüsünde düşüşlerin yaşanacağı bir yıl olacağını kestirim ediyorum.”
“Aldığımız tüm tedbirlere karşın kuyularımızda kâfi su bulunmuyor”
Uzunköprü’de bulunan Avrupa Tarım Operasyon Yöneticisi Haşimcan Yazıcıoğlu ise 2023 yılı öncesinde de dönemsel kuraklıklar yaşamalarına karşın birinci sefer bu kadar kurak bir kış geçirdikleri bilgisini vererek Yazıcıoğlu, şunları anlattı:
“Kış döneminin sonuna gelmemize karşın, sulama göletlerimizde maalesef kâfi suyumuz bulunmuyor. Ağaçların yıllık su muhtaçlıklarının yüzde 80’ini karşılayacak sulama göletleri kurarak kuraklığa karşı tedbirimizi aldık. İki adet lisanslı derin kuyumuz da bulunuyor. Tüm bunlara karşın göletlerimizde ve kuyularımızda kâfi su bulunmuyor. Bölgenin en büyük ırmağı Meriç’ten beslenen barajın süratlice doldurularak, tekrar acilen tarım alanlarının kullanıma sunulmasını bekliyoruz. Kuraklığın şiddetine bağlı olarak farklı durumlarla karşı karşıya kalabiliriz. Kısa vadeli kuraklıklar, daha çok kuraklığın yaşandığı yıla ilişkin mahsulün kalitesinde önemli bozulmalara yol açabilir. Daha uzun süren kuraklıklar ise ağaçların gerilim faktörü sebebiyle hastalık ve ziyanlı unsurlara karşı daha dayanıksız hale gelmesine neden olabilir. Bu da gelecek yıllardaki gelişimi ve üretim rekoltesini negatif tarafta etkileyebilir. Böylelikle en çok ceviz tüketen ülkelerden biri olan Türkiye’nin kendi kendine yetememesiyle birlikte ithalatın önünü açılabilir ve tüketiciyle çok daha yüksek fiyatlarla buluşabilir.”
“Sulama desteği yaparak su azlığını tolere etmeye çalışıyoruz”
Bahçeleri Konya vilayetinde yer alan Mesut Keyifli, “Bölgemiz coğrafya olarak uzun bir müddettir kuraklık riski altında. 20-30 yıl evvel 15-50 metreden çıkan sondaj suları, günümüzde neredeyse 150-250 metrelere kadar indi. Yüzey sularının bitmesi ya da çok azalması iklim kriziyle birlikte ceviz üretimine olumsuz olarak yansıyacaktır. Bahçelerimizin bulunduğu bölgede su derdi maalesef acı bir gerçek. Yağmur ve kar sularının dönemsel olarak yararı olsa da yıl bazında çok yetersiz. Bu nedenle derin kuyu sondajlarımızdan sulama desteği yaparak su azlığını tolere etmeye çalışıyoruz. Kuraklıkla başa çıkabilmek için bahçemizin değişik bölgelerinde derin kuyu sondajı yaptırdık. Çağdaş teknik tarım formüllerini kullanarak bitkilerimizin optimum seviyede sulanması için gerekli altyapı yatırımlarımızı yaptık. Susuzluğun artması ülke çapında üretimin azalmasına, kalitenin düşmesine eserin piyasa pahasının altında kalmasına neden olacaktır. Enflasyona bağlı olarak girdi maliyetlerinin oluşturduğu zorluklar da kar edemeyen çiftçilerimizin birer birer yatırımlarından kopmalarına sebep olabilir” dedi.
Hibya Haber Ajansı