Muhammed Ali doğum adıyla Cassius Marcellus Clay Jr.; 17 Ocak 1942 yılında doğmuş, Amerikalı profesyonel boksördür. Tüm zamanların en iyi boksörü olarak kabul edilen Muhammed Ali, 20. yüzyılın en önemli spor figürlerinden biridir. “The Greatest” (En Büyük) lakaplı Ali, kariyeri boyunca yaptığı 61 maçın yalnızca 5 tanesini kaybetmiştir. 1999 yılında Sports Illustrated tarafından “Yüzyılın Sporcusu” ve BBC tarafından “Yüzyılın Spor Kişiliği” seçilmiştir.
ERKEN DÖNEM
Muhammed Ali, 17 Ocak 1942’de ABD’nin Kentucky eyaletinin Louisville şehrinde, Cassius Marcellus Clay Jr. ismiyle dünyaya geldi. Ailesi Afroamerikan ve çeyrek İrlanda kökenliydi.
Evlere temizliğe giden annesinin adı Odessa’dır.Daha 6 aylıkken attığı bir yumrukla annesinin dişini kırar.Haylaz bir çocukluk geçirir, gözü karadır, kendinden iri ve büyük çocuklara bile posta koyar, yediği dayaklar boyunu aşar. Babası sokak sokak dolanıp tabelacılık yaparmış.
Babası ona bisiklet alır. Bir gün iki çocuğun bisikleti çalıp kaçtıklarını görür ve derhal karakola gider, şikâyette bulunur. Memur Joe (boks yapan bir zencidir) elini “giden gitti” gibilerinden sallar. “Eğer boks bilseydiniz bisikletinizi çalamazlardı” diye laf sokar, “demek ki sizden korkmadılar.” Der. Doğrusu Joe,ını ve uzun kollarını ilk bakışta fark etmiş ve bu şampiyon adayını ringlerle tanıştırabilmek için sözü uzatmıştır. Nitekim onları alıp çalıştığı salona götürür ve hayatlarında yeni bir dönem başlar.
BOKS KARİYERİ
Clay, sonraki yıllarda amatör kayıtlara girdi. 1960 yılında Roma’da ağır hafif sıklette altın madalya aldı ve profesyonel lige döndü. 18 yaşındayken aldığı bu altın madalyadan sonra ünü giderek artmaya başladı.
MÜSLÜMAN OLUŞU VE BOKSA ARA VERİŞİ (1964-1970)
1964 yılında, 22 yaşındayken, Sonny Liston’u yenip dünya şampiyonu oldu. Aldığı bu zaferden sonra dinini değiştirdiğini ve İslam’a geçtiğini açıkladı. Sonra Muhammed Ali ismini aldı ve çok sevdiği boksa 1967’den 1970’e kadar ara vermek zorunda kaldı.
“Vietnamlılar bana hiçbir kötülük yapmadılar ki onlarla savaşayım.” diyerek Vietnam Savaşı’na (1955-75) gitmediği için 5 yıl hapis ve 10 bin dolar para cezasına çarptırıldı. Lisansı ve pasaportu elinden alınınca dava süresince maddi sıkıntılar yaşadı ve iflas ettiğini açıkladı. Ailesinin yardımı ve üniversitelerde para karşılığı yaptığı konuşmalarla geçimini sağladı. 1970’te temyiz davasını kazanıp tekrar boksa döndü.
BOKSA DÖNÜŞÜ VE SONRASI (1970-1978)
1971’de Joe Frazier ile maça çıktı ve profesyonel boks kariyerinde ilk defa mağlup oldu. Uzmanlar, üç buçuk sene aradan sonra sadece 2 maç yapan Muhammed Ali’nin bu kadar zor bir maça hazır olmadığı görüşünde hemfikirdi.
Fakat o, en kısa zamanda tekrar şampiyon olmak istiyordu. Ardından, çenesinin kırıldığı maçta Ken Norton’a sayı ile yenilince, kendi ve yakınları dışında birçok kişi kariyerinin bittiğini düşündü. Fakat o, art arda unvan için rakip olan boksörleri bir bir yendi. Ken Norton’ı da yenip rövanşı almayı başardı.
1973’te Joe Frazier ile unvan maçı için anlaştı. Arada sadece Joe Frazier-George Foreman maçı kalmıştı. Frazier, sürpriz bir şekilde iki rauntta nakavt olunca, önce Fraizer ile maç yapıp arkasından da Foreman ile maç ayarladı ve iki maçı da nakavtla kazandı. Böylece hem kaybettiği unvanını almayı, hem de daha bitmediğini göstermeyi hedefledi.
Ali 1974’te, Foreman’ın bahisçilerde 7’ye 1 favori olduğu maçta rakibini hiç beklenmedik bir taktik ile sekizinci rauntta nakavt edip hak ettiği unvanı Floyd Patterson’den sonra tekrar elde eden ikinci boksör oldu. 1978’de Leon Spinks’e yenilip sonrasında aynı sene rakibini yenince, dünya şampiyonluğunu üç kez elde eden ilk boksör oldu. O zamanlar sadece iki Dünya Boks Federasyonu olması, Ali’nin değerini daha da farklı kılıyordu. Ali’nin etkin döneminde en iyi boksörler, unvanı elde edebilmek için mutlaka karşı karşıya gelirlerdi. George Foreman’ın 1994 yılında 20 sene aradan sonra tekrar dünya şampiyonu olması ve unvanını çok kez savunması, o dönemin boksunun birçok ülkede neden “Altın 70’li yıllar” diye anıldığını anlatmaktadır.
Muhammed Ali, 1978’de boksu şampiyon olarak bıraktı. 1984’te parkinson hastalığına yakalanmasına rağmen, bunu gizleyip büyük para karşılığı ile iki maç daha yapıp bunları kaybetti. Profesyonel döneminde sadece 5 kez yenilen, Olimpiyat ve Dünya Şampiyonu olan Muhammed Ali, 36 yaşına kadar bütün şampiyonlar için tek isim olmayı başardı ve 37’si nakavt olmak üzere toplam 56 maç kazandı.
BOKSTAN SONRAKİ YAŞAMI
1984 yılında Muhammed Ali, ABD Başkanı Ronald Reagan’ın yeniden seçilebilmesi için kendisine destek verdiğini açıkladı.
1991 yılında Ali, Körfez Savaşı sırasında Irak’a gitti ve Amerikalı rehinelerin serbest bırakılmasını müzakere etmek amacıyla Irak’ın eski devrik lideri Saddam Hüseyin ile bir araya geldi. Saddam ile görüşmeden önce hayranlarıyla buluşan ve okul ziyaretleri yapan Ali, Irak’a varışının ertesi günü Saddam Hüseyin ile bir araya geldi ve resmî görüşme yaptılar. Saddam, görüşmenin sonunda Muhammed Ali’nin 15 Amerikan rehinesi ile ülkesinden ayrılmasını kabul etti. Muhammed Ali, Irak’a dünya şampiyonu bir boksör olarak değil, sadece bir Müslüman olarak gittiğini söyledi.
1996’da, Atlanta’da düzenlenen 1996 Yaz Olimpiyatları’nda olimpiyat meşalesini yakma onuruna vardı. 17 Kasım 2002 tarihinde Muhammed Ali, “Birleşmiş Milletler Barış Elçisi” olarak Afganistan’a gitti. BM’nin özel konuğu olarak üç günlük bir iyi niyet misyonuna ilişkin Kâbil’de bulundu.
27 Temmuz 2012’de Ali, Londra’da düzenlenen 2012 Yaz Olimpiyatları’nın açılış törenindeki olimpiyat bayrağını taşıdı. Parkinson hastalığından dolayı stadyumda bayrağı taşıyamayacak hâle gelince, eşi Lonnie ayakta durmasına yardımcı oldu.
20 Aralık 2014’te Ali, zatürre şikayetine muzdarip olarak hastaneye yatırıldı. Daha sonraları, Arizona’daki Scottsdale’de, bir konuk evinde tepkisiz olarak bulunduktan sonra idrar yolu enfeksiyonu rahatsızlığı ile 15 Ocak 2015’te bir kez daha hastaneye yatırıldı. Ertesi gün taburcu oldu.
Parkinson hastalığı yüzünden uzun süre Michigan’daki çiftliğinde gözlerden uzak yaşamayı tercih eden Ali, ringlerde 20 yıldır ağzından düşürmediği “Bütün zamanların en iyisiyim” lafını ispatlayarak bir efsane hâline geldi.
2001 yılındaki 11 Eylül saldırıları üzerine Muhammed Ali, başında New York İtfaiye Müdürlüğü şapkası ile Sıfır Noktasına giderek destek ve dayanışmasını göstermek gereği duymuş ve şöyle demiştir:
Beni asıl inciten; “İslam” adının bulaştırılması, “Müslüman” adının bulaştırılması ve sorun çıkarılıp nefret ve şiddete yol açılması… İslam, katil dini değildir. İslam, barış demektir. Evde öylece oturup insanların sorunun kaynağı olarak Müslümanları yaftalamalarına seyirci kalamazdım.
Muhammed Ali’nin yaşadığı dönemde İnsan Hakları Savunucusu Malcolm X de yaşadığı için, kendisiyle bazı münasebetleri olmuş ve “Kan Kardeşler” olarak anılmışlardır.
ÖZEL HAYATI – EVLİLİĞİ
İlk evliliğini Sonji Roi ile 14 Ağustos 1964 tarihinde gerçekleştiren Ali, 10 Ocak 1966 tarihinde boşandı. Sonji roi, oldkça alımlı genç bir kadındı ve garsonluk yaparak geçimini sağlıyordu. Ali’nin ikinci evliliği ise Belinde Boyd ile oldu. Çiftin 4 çocuğu oldu, ikiz kızları Reeshemah ve Jamillah, oğlu Muhammad Jr ve büyük kızları Laila.
3. evliliğini güzel model Verónica Porche ile 19 Haziran 1977 tarihinde gerçekleştiren Muhammed Ali’nin bu birliktelikten de Hana Ali ve Laila Ali isimli 2 çocuğu oldu.
Ali’nin 4. evliliği ise çocukluk arkadaşı Lonnie ile gerçekleşti. Hastalığında sevgilisine bakmak için bir gıda şirketindeki parlak kariyerini bir kenara bırakan Lonnie, zor günlerinde Ali’nin yanında oldu. Çiftin muhammed adlı 1 çocuğu oldu.
MUHAMMED ALİ ÖLÜMÜ
Uzun süredir parkinson hastalığı ile mücadele eden Muhammed Ali, 3 Haziran 2016 tarihinde solunum yolu rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 74 yaşındayken yaşamını yitirmiştir.
POPÜLER KÜLTÜRDEKİ YERİ
Zamanının en iyisi olduğu kabul edilen Muhammed Ali’nin hayatı, 2001 yılında Hollywood tarafından filme alındı. Ali adlı filmde Muhammed Ali’yi Will Smith canlandırdı. Ayrıca hayatını anlatan biyografik roman, 2002 yılında Kaknüs Yayınları tarafından yayımlanmıştır.