14 Mayıs’taki Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 28. Devir Milletvekili Genel Seçimi yaklaşırken, bu periyoda has birtakım hata ve cezalar da gündeme geliyor. Öteki cürümlerden farklı olarak seçim devirlerinde işlenen seçim kabahatleri ve bu cürümlere uygulanabilecek cezai yaptırımlar, 298 Sayılı Seçimlerin Temel Kararları ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun’un “Seçim Suçları ve Cezaları” kısmında düzenleniyor.
Seçimlerin özgürlük, eşitlik ve itimat ortamı içinde yapılabilmesini amaçlayan bu Kanun’a nazaran, seçim sürecinde ve seçim günü birtakım fiil ve hareketlere, niteliğine nazaran idari para cezası ve 5 yıla kadar mahpus cezası üzere müeyyideler uygulanabiliyor. Örneğin seçim günü yetkili heyetlerin buyruklarına uymayan seçmenlere idari para cezası veriliyor. Yinelenmiş oy kullananlar ve seçim günü seçim sandığını çalanlar, 5 yıl mahpusla yargılanabiliyor. Avukat Nadir Unutan Ersözlü, 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak seçim sürecinde görülebilecek cürümlere dikkat çekti.
Seçimlerin inanç ve eşitlik ortamında gerçekleştirilmesinin toplumsal barış açısından kıymetine işaret eden Av. Nadir Unutan Ersözlü, “Bu hususta seçmenlere büyük sorumluluk düşüyor. 298 Sayılı Seçim Kanunu’nda belirtilen idari para cezaları veya hapis cezalarına ilişkin cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmamak için, seçmenlerin seçim sürecinde ve seçim sırasında dikkatli ve titiz olması gerekiyor” dedi.
Sahte seçmen kütüğü düzenleyenlerin cezaları artırılıyor
İlgili Kanun’da, seçimin katılaştığı tarih ile oy verme günü ortasındaki süreçte dikkat edilmesi gereken seçim cürümlerine değinen Av. Nadir Unutan Ersözlü, şu bilgileri paylaştı:
“Oy verme günü ve öncesi seçim yasaklarına riayet etmeyenler ve yasak propaganda yapanlara çeşitli müeyyideler uygulanabiliyor. Örneğin seçim propagandasına mahzur olmak ve seçim propaganda matbualarının yayınlanmasına yahut ilanına mani olmak yahut bunları tahrip etmek, seçim hatası olarak bedellendiriliyor. Bu kabahati işleyenler altı aydan bir yıla kadar mahpus cezası ile karşı karşıya kalabilir. Ayrıyeten, büsbütün yahut kısmen düzmece seçmen kütüğü yahut seçmen listesi tanzim eden, bozan, çalan yahut yok edenler hakkında Türk Ceza Kanunu’nun ‘belgede sahtecilik’ kabahatine ait kararlarına nazaran verilecek ceza yarı oranında artırılıyor. Kanun’da yazılı konseylerin toplanmalarına yahut misyonlarının ifasına mani olanlar, iki yıldan beş yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılabiliyor. Seçmen kütüğüne yazılmaya hakkı olmayan bir seçmeni yazan yahut yazılmak hakkı olan bir seçmeni yazmayan yahut kütüğe yazılmış olup da silinmesi gereken seçmenin ismini silmeyen yahut silinmemesi gerektiği halde o seçmenin ismini silenler bir yıldan iki yıla kadar mahpus cezası alabiliyor.”
Kullandığı oyu toplumsal medyada paylaşanlar seçim hatası işlemiş oluyor
Av. Nadir Unutan Ersözlü, çeşitli cezaların kelam konusu olabileceği başka seçim hatalarından kimilerini da şöyle sıraladı:
“Kanun’a nazaran, sandık başında oy verme tarafından kendisine yüklenen sorumlulukları yapmayanlar, kullandıkları oyları toplumsal medyada paylaşanlar, oyunu kullandıktan sonra ihtara karşın sandık başından ayrılmayan yahut rastgele bir müdahale telkin yahut tavsiyede bulunan yahut bunlara teşebbüs eden kimseler seçim hatası işlemiş olur. Tekrarlanmış oy kullanmak, seçmen olmadığı halde oy kullanmak, sandık çalmak, seçim tutanağını tahrif etmek, haksız oy temini için menfaat teklif etmek, seçmenin oy kullanmasına mani olmak, silah taşımak üzere fiil ve aksiyonlar, seçim kanunu kapsamında seçim cürmü olarak bedellendiriliyor. Bu kabahatleri işleyenler idari para cezasından çeşitli müddetlerde mahpus cezalarına kadar birtakım müeyyidelerle karşı karşıya kalabiliyor.”
“Seçim yargılamaları azımsanmayacak oranda”
Seçimlerin eşitlik ve inanç ortamında geçmesi için seçmenlerin seçim yasaklarına ve kurallarına riayet etmesinin değerini vurgulayan Av. Nadir Unutan Ersözlü, “Seçim suçları sadece seçim dönemlerinde gündeme geldiği için uygulama alanı ve süresi dardır ve çok az bilinir. Fakat bilerek ya da bilmeden seçim suçu işleyenler, seçim sonrası sürpriz yargılamalara, para ve hapis cezalarına maruz kalabiliyor. Seçim suçu süreçlerinden gördüğümüz kadarıyla, seçim yargılamaları azımsanmayacak bir oranda. Bu sebeple seçmenlerin, seçimde görev alanların ve siyasi partilerin seçim suçlarına konusunda bilinçlenmesi gerekiyor” kelamlarını kaydetti.
Hibya Haber Ajansı