Üsküdar Üniversitesi Merkez Yerleşkesi Nermin Tarhan Konferans Salonu’nda düzenlenen Sıhhat Alanında Hami, Önleyici ve Destekleyici Çocuk Gelişimi Hizmetlerinin Yaygınlaştırılması Sempozyumu’nda çocuk gelişiminin ehemmiyeti vurgulandı ve bu alanda kollayıcı, önleyici ve destekleyici hizmetlerin yaygınlaştırılması gerektiğinin altı çizildi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Günübirlik kararlar zaman ve enerji kaybına yol açıyor”
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kimi mevzuların orta ve uzun vadede ihmal edildiğini belirterek “Günübirlik ve ani kararlarla ilerlemeye çalışıldığı vakit geriye dönüp bakıldığında aslında bir güç ve vakit kaybı olduğu görülebilir. Hâlbuki karar verme esnasında stratejik düşünme mahareti vardır. Bu marifette stratejik amaç belirlenir, bu gayeye nazaran plan yapılır. Öncesinde kişi kendi zayıf ve güçlü istikametlerini bilir. Belirlenen stratejik amaca nazaran de kısa, orta ve uzun vadeli plan yapılır, bir yol haritası çizilir ve bu biçimde ilerlenir. Süreci bu biçimde yönetmek, stratejik maksat belirlemedeki en değerli zihinsel maharetimizdir. Bu bir insanın hayatının sonuna geldiğinde nasıl bilinmek ve anılmak istiyorsa en baştan da o maksada uygun düşünerek hareket etmesine benziyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “İnsan psikolojik ve sinir sistemi açısından prematüre doğuyor”
İnsan çocuğunun ruhsal ve hudut sistemi olarak prematüre doğduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bir ördeğe baktığımızda, yumurtadan çıkar çıkmaz yürüdüğünü görebiliriz. Lakin insan doğduktan 1 yıl sonra yürümeye başlıyor, 12 yaşından itibaren bağımsız yaşayabiliyor, 15 yaşından sonra ergenliğe adım atıyor. Toplumsal öğrenme ile zihni gelişiyor. Bu zihin gelişme sürecinde iki devir var. Birincisi 0-3 yaş ortası beynin her tarafında blooming yaptığı periyot. Bu periyot baharda her tarafın çiçek açmasına benziyor. İkinci blooming de beynin kaptan köşkü olarak tanımladığımız ön bölgede gerçekleşiyor. O devirde beynin ön bölgesinde önemli biçimde sinapsler yayılıyor ve hücre göçleri başlıyor. Bu da 2-3 yıl sürer. Şayet ergenlik devrinde genç, yeterli bir anne ve baba kılavuzluğundan faydalanabilirse blooming sürecini de yeterli yönetebilir. Birebir halde 0-3 yaş ortasındaki çocuk da kendini inançta hissediyorsa ve toplumsal münasebetleri güzelse beynindeki sinapsleri gerçek budayabilir. Bir çocuğun sevilip sevilmemesinin beyindeki karşılıkları bile yönetilebiliyor.” dedi.
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Duygusal istismar çocuğu fiziksel istismardan daha çok etkiliyor”
Kişilik temellerinin çocukluk çağında atıldığını tabir eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Psikiyatride çocukluk çağı travma ölçeği kullanılıyor. Neredeyse hadiselerin yüzde 90’ında bu ölçeği uyguluyoruz. Ölçekte fizikî istismar, fizikî ihmal, duygusal istismar, duygusal ihmal ve cinsel istismar üzere son derece değerli bahisler var. Bir çocuğu duygusal olarak ihmal ve istismar etmek onu fizikî istismar etmekten daha çok etkiliyor. Çocuk fizikî istismara uğradığında en azından ebeveynlerinin kendi varlığının farkında olduğunu düşünüyor. Tüm bu ihmaller ve istismarlar erken çocukluk çağında oluyor lakin birden fazla anne ve baba bunun farkına varamıyor. Neyse ki Allah tarafından yaratılışta annelere çocukla bağlılığı kuran oksitosin hormonu verilmiş. Bu en çok da çocuğunu emziren annelerde salgılanıyor.”
Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Üçlü koruma Türkiye’de ihmal ediliyor”
Prof. Dr. Nevzat Tarhan; tıpta birincil, ikincil ve üçüncül muhafazalar olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle tamamladı:
“Birincil muhafazada toplumun genelinin hasta olmaması için eğitim vermek vardır. Asıl kıymetli olan insanların hasta olmaması için uğraşmaktır. En kıymetlisi de budur. Polikliniklerdeki insanların birçoklarında yüzde 60-80 oranında beslenme ve hayat tarzı kusuru görülüyor. Bunlar düzeltildiği an birçok hastalık ortadan kalkacaktır. Gözetici sıhhat, psikiyatride de genel tıpta da değerli. İkincisi önleyici muhafazadır. Risk kümeleri belirlenerek o kümelerdeki bireylerin hasta olmaması için çalışmaya dayalı bir muhafaza sistemidir ve biraz daha uzmanlık gerektirir. Burada erken teşhis ön plana çıkıyor. Üçüncül muhafaza ise travma yaşayan, hastalık yaşayan bir kimsede rahatsızlığın nüksetmemesi için çalışılır. Bu üçlü muhafaza Türkiye’de çok ihmal ediliyor. Psikiyatrik hastalıklar alanında yıllardır çok çabaladık, müracaatlar yaptık ancak şimdi bir noktaya varamadık. İran da bile bağımlılıktan üçüncül müdafaa rehabilitasyon merkezi var lakin bizim yok.”
Halide İncekara: “Olumsuz sonuçlara yol açan sebepleri ortadan kaldırmalıyız”
Çocuğu konuşmanın çok kıymetli olduğunu vurgulayan Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı Halide İncekara, “Eğer güçlü bireyi, toplumu ve devleti konuşmak istiyorsak çocuğu kıymetlendirmek zorundayız. Topluma baktığım vakit şikayet ettiğim her sonucun sebebinin vaktinde ulaşamadığımız çocuklar olduğunu görüyorum. Kayıp çocukları, yeteneği keşfedilmemiş çocukları, şiddete muhatap olan ya da şiddet uygulayan çocuklarımızı konuştuk. O çocukları ve ailelerini yalnız bıraktık. 7’sinde ulaşamadığımız çocuk, 30’unda yahut 40’ında artık sonuçlarını tartışacağınız, mahkeme masraflarınızın, sıhhat maliyetlerinizin artacağı bir sürece neden olacaktır. Sonuçları ortaya çıkaran sebepleri ortadan kaldırdığımızda ülkemizin mali yükü azalacak, genç, dinamik, hassas, özgüvenli, sıhhat maliyetleri azalmış ve muvaffakiyet düzeyleri yükselmiş bir topluma ve tıpkı vakitte güçlü bir ülkeye sahip olacağız.” dedi.
Dr. Zülfiye Füsun Kümet: “Bebek ve çocuklarımızın sağlık durumları yakından takip edilmektedir”�
Cumhurbaşkanlığı Besin ve Sıhhat Siyasetleri Heyet Üyesi Dr. Zülfiye Füsun Kümet ise sempozyuma gönderdiği görüntü iletide “Ülkemizde bebek vefatları sıklığının ve nedenlerini izlemek maksadıyla oluşturulan Bebek ve Çocuk Vefatlarını İzleme Sistemi Programı yeni doğanlar için görme, işitme, gelişimsel kalça dispilazisi, metabolik hastalık üzere tarama programları ayrıyeten okul öncesi ve okul çağı çocukları için tarama programları üzere uygulamalarla çocuklarımızın sıhhat durumları yakından takip edilmekte ve gerekli tedbirler alınmaktadır. Birebir halde birçok gelişim izleme ve kıymetlendirme programları aracılığı ile bebek çocuk ve ergenlerimizin sağlıklı gelişimleri çok sıkı bir formda takip edilmektedir.” dedi.
Prof. Dr. Nurper Ülküer: “Bizim örnek olacağımız bir programımız var”
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Kısmı Lideri Prof. Dr. Nurper Ülküer, ülkemizde çocuk gelişimi hizmetlerinin hem esirgeyici, önleyici ve destekleyici hem de güzelleştirici sıhhat hizmetlerinin değerli bir modülü olarak gördüklerini, bundan da büyük gurur duyduklarını söyledi. Ülküer, “Uluslararası platformlara bakıldığında hiçbir ülkede bizim ülkemizdeki kadar çocuk gelişimi alanında bütünsel bir yaklaşımı vurgulayan sağlığından beslenmesine kadar donanımlı çocuk gelişimi uzmanı yetiştiren bir başka program bulamıyorum. Bizim örnek olacağımız bir programımız var. Biz bu programı yaygınlaştırmak ve tanıtmakla da yükümlüyüz. Biz örnek olacağız” dedi.
Dr. Yusuf Taşçı: “Çocuk Gelişimi Uzmanı sayısı artırılmalı”
Üsküdar İlçe Sıhhat Müdürü Dr. Yusuf Taşçı ise “ASM’lerde Çocuk Gelişimi İzleme ve Destek Çalışmaları” başlıklı konuşmasında Aile Sıhhati merkezlerinde yürütülen çalışmalara ait bilgi verdi. İstanbul’da bulunan 38 ilçede 28 Hayat Sıhhat Merkezi bulunduğunu belirten Taşçı, İstanbul’da 10 Çocuk Gelişimi uzmanının misyon yaptığını, bu sayının çok artması gerektiğini söyledi. Aile doktorları kadar Aile Sıhhati Merkezi’nde çalışan hemşirelerin gebeliğin başından itibaren anneyle bir bağ kurduğunu lohusalık devrinde emzirme danışmanlığı verdiklerini ve aşıya davet ettiklerini kaydetti.
Çocuk gelişimi alanında yaşanan sıkıntılar konuşuldu
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Sıhhat Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Ayten Doğan Keskin’in “Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Gelişimsel İzleme, Değerlendirme ve Destek Çalışmaları” başlıklı sunumuyla katıldığı oturumda Türkiye Aile Doktorları Uzmanlık Derneği Lider Yardımcısı Prof. Dr. Süleyman Görpelioğlu da “Aile Hekimliğinde Çocuk Gelişimi ve İzleme Çalışmaları” başlıklı sunumunda aile doktorlarının karşılaştığı zorluklara değindi. Çocuk Gelişimi Uzmanı Tuğçe Yorulmaz ise “Sağlıklı hayat Merkezlerinde Çocuk Gelişimi Uygulamaları” sunumunda alanda karşılaşılan meselelere dikkat çekti.
İkinci oturumda çocuk gelişimi farklı taraflardan ele alındı
Üsküdar Üniversitesi ÜÜ TV ve Üsküdar Üniversitesi resmi Youtube hesabından da açılış konuşmalarının canlı verildiği sempozyumun öğlenden sonraki “İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetlerinde Çocuk Gelişimi Mevzuatı ve Güncel Uygulamalar” başlıklı ikinci oturumun başkanlığını Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Aktuğ Ertekin yaptı.
Arel Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Kısmı Lideri Prof. Dr. Hale Dere Çiftçi, “Hastanelerde Çocuk Gelişimi Çalışmaları”, Ankara Kent Hastanesi’nden Dr. Çocuk Gelişim Uzmanı Yasemin Yılmazer “Maraş Depremi ve Benzeri Afet Durumlarında Çocuk Gelişimciye Düşen Görevler” ve Bilim ve Sanat Merkezleri Kurucusu Prof. Dr. Necate Baykoç, “Hastane Okullarının Çocuk Gelişimine Katkısı” başlıklı konuşmaları yaptı.
Sempozyum Üsküdar Üniversitesi Çocuk Gelişimi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Demet Gülaldı’nın kapanış ve kıymetlendirme konuşmasıyla sona erdi.
Hibya Haber Ajansı