Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, orta ve orta alt sınıfların baht oyunlarına ve borsaya bakış açıları hakkında değerli değerlendirmelerde bulundu, tavsiyelerini paylaştı.
“Ekonomik düzey düştükçe şans oyunlarına yönelim artıyor”
Dünyanın her tarafında toplumsal ve ekonomik seviyesi düşük olan bireylerin riskli işlere daha çok para yatırdığı ve talih oyunlarına daha çok para harcadığının görüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Özellikle ekonomik krizlerin yaşandığı dönemlerde bu davranış biçimi daha da yaygınlaşıyor. Örneğin ABD’deki hanelerin piyango bileti harcamaları yılda yaklaşık 162 dolarken, düşük gelirli haneler yaklaşık 289 dolar harcıyorlar. Gelir seviyesi yılda 10 bin doların altına düşen bireyler ise yılda 597 dolarlık şans oyunu harcaması yapıyorlar.” dedi.
Orta ve alt orta sınıflar borsaya yöneliyor
Orta ve alt orta sınıfların sınıfsal pozisyonlarına uygun olarak baht oyunlarının yerine daha çok borsa, coin ve kaldıraçlı forex piyasaları üzere alanlara yöneldiklerini söz eden Prof. Dr. Barış Erdoğan “Ama bu oyuncular aynı şans oyunu oynar gibi bu finansal alanlarda hareket ediyorlar. Oysa borsalar bir yatırım yeridir. Ancak halkın ağzında genelde borsada oynamak ifadesi kullanılıyor. Bu söylem bir rastlantı değil gerçeğin açıkça dile gelmesidir.” diye konuştu.
“Kader ve şansa inanıyorlar”
Borsada paylara parasını yatıran ve bunu oyun üzere gören orta ve orta alt sınıfların finansal okuryazarlık bilgisi yerine baht, talih, büyü yahut akran kümelerinin tesiriyle hareket ettiklerine dikkat çeken Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Borsa yatırımcı platformlarındaki yazışmalar, orta ve orta alt sınıfların borsa ve yatırımla nasıl bir münasebet kurduğunu açıkça gösteriyor. Toplumsal yapıdan kaynaklı hayal kırıklıklarını, dezavantajlı pozisyonlarını zıt düz etmek için bir gün paylara bir diğer gün coinlere bel bağlayan bu kitle, yatırım araçlarıyla adeta duygusal bağ kuruyor. Platformlardaki yazışmalara baktığımızda bu yatırım enstrümanlarını bazen bir yarış atı üzere görüp ‘yürü oğlum, kızım’ diye yorum yazanlara, ‘bugün bari bizi güldür’ diye hisseden medet umanlara, ya da paya küfür edenlere çokça rastlanabiliyor.” dedi.
“Borsayı bir şans oyunu olarak görüyorlar”
Prof. Dr. Barış Erdoğan, borsayı bir talih oyunu üzere gören ve çoğunlukla da borsada kağıtlar belirli bir düzeye ulaştıktan sonra giriş yapan bu kitlenin fiyatların daima yükseleceğini umut ettiğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Tıpkı öbür kumar oyunlarındaki üzere borsa oyuncusu da daima toplumsal statüsüyle ilgili memnuniyetsizliğini ve dezavantajlı pozisyonunu kısa müddette düzeltebileceği hayaller eder. Borsa yükselirken oluşan çok optimist hayaller, düşerken ise felaket senaryolarına dönüşür. Zorlukla oluşturulmuş yılların birikimi ya da borç para ile oluşturulan portföye bütün umutlar ve riskler bağlanıldığı için oyuncu gün içinde onlarca kere borsadaki durumu huzursuzca denetim etme muhtaçlığı duyar. Halbuki dünyanın en büyük borsa yatırımcılarından Warren Buffet’nin çalışma odasında bilgisayar bile yoktur. Şuur bedel yatırımcıları finansal raporları okuyarak, dünyadaki makro gelişmeleri takip ederek uzun vadeli yatırım yaparlar ve birden fazla vakitte kazanan onlar olur.”
Borsaya giren orta ve orta alt sınıfların tıpkı kumarhaneye yeni girenler üzere birinci başta kazanıp borsa aşikâr bir düzeyin üstüne çıkmışken kâğıt almaya başladıklarını belirten Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Ama borsa bir noktaya gelir ve düşüş başlar. Oyuncu gün içindeki gerilimlerden kaçmak, umut, hayallere dalmak ve öfkesini kusmak için sürekli olarak borsa ekranını telefonundan bilgisayarından takip etmeye başlar. Bu süreç bir süre sonra adeta diğer bağımlılıklar gibi patolojik bir sorun haline de gelebilir.” ikazında bulundu.
Borsa oyun değil yatırım alanı olarak görülmeli
Konsantrasyonun borsaya ağırlaştırılmasının temel işleri ve aileyi vakit içinde geri plana hakikat da atabileceğini tabir eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Türkiye borsaları akşam 18’de kapanır lakin gece yarısına kadar Amerikan borsaları açıktır. Asya piyasaları, coin borsaları esasen 7 gün 24 saat açık. Böylelikle yatırım dünyası tüm vaktinizi ve uykularınızı çalabilir. Ruhsal ve toplumsal olarak böylesi bir ortama hazır olmayanlar bilhassa de orta ve orta alt sınıflar hem şahsî olarak bu işten ziyan görüyorlar hem de iş, aile ve toplumsal etrafları olan münasebetlerini ihmal etme riski taşıyorlar. Yani hem maddi hem de manevi ziyana uğrama ihtimalleri çok yüksek. O yüzden borsayı günlük bir oyun değil orta ve uzun vadeli bir yatırım alanı olarak görmek hem ferdî hem de toplumsal sıhhatimiz için gerekli ve kıymetli.” dedi.
Hibya Haber Ajansı