İslam aleminde; astronomiden, fiziğe, matematiğe kadar her ilim alanında çeşitli bilim adamları yetişti. İlkleri de gerçekleştirerek, bilimin gelişimine önemli katkılarda bulundular. Bunların dışında; coğrafya, astroloji, edebiyat gibi konularda da keşifler yaptılar.
Biz de sizlere, önemli buluşlar yapmış 8 Türk – İslam bilginini araştırdık.
İlk olarak Evliya Çelebi ile başlıyoruz.
Evliya ÇelebiEvliya Çelebi, Seyahatname eseriyle ün kazanan, Türk ve dünya tarihinin en büyük gezgini olarak bilinir. Evliya Çelebi Avrupa, Batı Asya ve Mısır topraklarını gezmiş, eserlerinde bu yerleri işlemiştir. Çelebi, meşhur seyahatlerinin yanı sıra birçok harbe katılmış, nazımla meşgul olmuş ve musikiyle uğraşmıştır.
Türk İslam bilginleri arasında yer alan Kindî veya tam ismiyle Ebu Yusuf Yakub bin İshak el-Sebbah el-Kindî, felsefe, tıp, matematik, astronomi, psikoloji, fizik, kimya ve müziğe kadar pek çok bilim dalında eser kaleme alan âlimdir. Ortaçağ Avrupası’nda bilinen, ilk İslâm filozofu olma niteliği taşır.
Bîrûnî ya da bir diğer adıyla Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Birûnî, Batı dillerinde Alberuni veya Aliboron olarak bilinir. Gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanında yaptığı başarılı çalışmalarıyla tanınır. El-Biruni, bilimsel çalışmalarına 17 yaşında başladı. Güneşin yüksekliği ve şehrin boylamını hesapladı. Güneşin hareketlerinden, mevsimlerin ne zaman başladığını belirledi. Dünyanın çapını, bugünkü değere çok yakın olarak buldu. Jeodezi biliminin kurucusu oldu.
1048 yılında doğmuş olan İranlı şair, filozof, yazar, matematikçi ve astronomdur. Ömer Hayyam İslam dünyasının altın çağı olarak nitelendirilen çağda doğmuş İranlı şair olarak bilinir. Günümüzde kullanılan takvimlerden olan miladi ve hicri takvimin yanı sıra Celali takvimi bulan ve tarihte ki ilk savaş karşıtı açıklamayı yapan kişi Ömer Hayyam’dır.
Çalışmalarıyla dünya tıp tarihine adını altın harflerle yazdıran bilim insanı ve tabip İbni Sina ya da batılılar tarafından bilinen ismiyle Avicenna, küresel tıbbın gelişiminde önemli katkıları olmuştur. Tıp adamı, astronom, yazar ve filozof İbn-i Sina, Buhara yakınlarındaki Efşene köyünde 980 yılında dünyaya gelmiş ve Hamedan şehrinde 1037 tarihinde vefat etmiştir. Tıp ve felsefe alanına ağırlık verdiği değişik alanlarda 200 kitap yazmıştır.
Mimar Sinan yaptığı eserleriyle dünya tarihine adını yazdırmıştır. Mimar Sinan mimarbaşı olmadan önce Halep’te bulunan Hüsreviye Külliyesi, İstanbul’da Haseki Külliyesi ve Gebze’de Çoban Mustafa Paşa Külliyesi en dikkat çeken eserleridir.
Mimarbaşı olduktan daha sonra ise; Şehzadebaşı Cami ve Külliyesi, Süleymaniye ve Selimiye Camileri en önemli yapılardır. 84 cami, 57 medrese, 53 mescit, 48 hamam, 8 köprü, 3 darüşşifa, 20 kervansaray, 17 imaret, 8 mahzen, 35 saray, 22 türbe, 7 darülkurrave 5 su yolu kemeri olmak üzere 364 eseri bulunmaktadır.
Hezarfen Ahmed Çelebi; 1609 yılında dünyaya gelerek Osmanlı topraklarında yaşamıştır. İlk kanat takarak uçmayı deneyen ve bu konuda oldukça fazla çalışan bir kişi olması onu önemli kılmıştır. İlim bilgisi ve uçma deneyimleri nedeni ile Hezarfen adını almıştır.
İbni Haldun, modern historiyografinin, sosyolojinin ve iktisatın öncülerinden. 14. yüzyıl düşünürü, devlet adamı ve tarihçidir. Eski ve soylu bir ailenin çocuğu olan İbni Haldun 27 Mayıs 1332 tarihinde Tunus’ta doğdu. Gençlik yıllarında dönemin ünlü hocalarından fıkıh, hadis, tefsir, akaid, mantık, felsefe, matematik, tabiat bilimleri, dil bilimleri, şiir ile edebiyat dersleri almıştır.