Türkiye’nin ilk yerli elektrikli ana hat lokomotifi raylara indi

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya nazaran, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Eskişehir’de düzenlediği toplu açılış merasiminde TURASAŞ (Türkiye Raylı Sistem Araçları) Fabrikası’na canlı temas yapıldı. E5000’in ve alt sistemlerinin tasarımı, imalatı ve montajının tamamlanarak test ve sertifakasyonuna başlandığını tabir eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “10 yıl içinde gereksinim duyacağımız 500 lokomotifi burada üreteceğiz.” dedi. E5000’i canlı temas ile raylara indiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, lokomotife “Eskişehir 5000” ismini verdi.

Raylı sistemlere yatırım

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir Valisi Erol Ayyıldız ile birlikte TÜRASAŞ Eskişehir Fabrikasında incelemelerde bulundu. İki bakan, resmi merasim öncesinde yerli anahat lokomotifi E5000’in raylara inmeden evvel son testini gerçekleştirdi.

Yetkililerden lokomotif hakkında bilgi alan Bakan Varank, raylı sistemlerin tüm dünyada ekonomik alanda öne plana çıkan bir alan olduğunu, Türkiye’nin de bu alana yatırım yaptığını belirterek “Özellikle karbonsuz ulaştırmaya dönük siyasetlerin da hızlanmasıyla raylı sistemlere daha çok yatırım yapıyoruz.” diye konuştu.

Sıfırdan tasarlandı

Bakan Varank, TÜBİTAK UTE ile TURASAŞ’ın yani Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın sinerjisi ile bu lokomotifin üretildiğine değinerek “Bu proje ile birinci sefer Türkiye'de bir elektrikli ana çizgi lokomotifi sıfırdan tasarlanmış oluyor. Tren denetim sistemleri ve yazılımları yerli ve ulusal olarak geliştirilmiş oluyor. Bunun yanında 5 megavatlık güce sahip bir elektrik motoruyla çalışıyor. Bu kadar büyük bir motorun da Türkiye'de birinci sefer raylı sistemler için üretildiğini görüyoruz.” tabirlerini kullandı.

“Biz yaptık”

Bakan Varank, “Biz yaptık, bizim mühendislerimiz, bizim teknisyenlerimiz, bizim enstitülerimiz, bizim şirketlerimiz yaptı. Türkiye inandığında her şeyi yapabilecek kabiliyete sahip, bunu Togg’da gösterdik. TCG Anadolu'da gösterdik, İMECE’de gösterdik. Artık E5000 elektrikli lokomotif de de gösteriyoruz. Türkiye’nin 100. yılını milletimizle bir arada inşa etmeye devam edeceğiz. Türkiye Yüzyılı’nın değerli nişaneleri olacak.” halinde konuştu.

Teknolojide dışa bağımlılık

Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ise, elektrikli lokomotifin ağır uğraş ve üstün muvaffakiyet ile geliştirildiğini tabir ederek “Yıllardır yurt dışından aldığımız eserleri artık kendi yerli ulusal imkanlarımızla yapabilir hale geldik. Bu son derece sevindirici. Biz daima güçte dışa bağımlılığı vurguladık. Bağımsızlık için de elimizden geleni yaptığımızı tabir ettik lakin aslında bağımlı olduğumuz öbür alanlar da var. Bilhassa teknolojik eserlerde.” dedi.

Teknolojide dışa bağımlılığı kırmak için de son periyotta ağır gayret sarf ettiklerini anlatan Bakan Dönmez, “Emeği geçen tüm arkadaşlara da teşekkür etmek istiyorum.” diye konuştu.

“Tasarımı yüzde 100 bize ait”

TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, bu tip teknolojileri tedarik sistemiyle, teknoloji transferiyle elde etmenin mümkün olduğunu tabir ederek “Ama buradaki en kritik olan tasarım. Tasarımı yüzde 100 bize ilişkin. Tıpkı formda en değerli bileşenleri olan güç sistemi de TÜBİTAK RUTE tarafından geliştirildi.” biçiminde konuştu.

“Sınırları aşabilecek”

Eskişehir 5000’in TSI sertifikası aldığını da anımsatan Prof. Mandal, şunları kaydettş:

“Bu, geliştirmiş olduğumuz teknolojinin en kıymetli başarılarından birisi. Yani bir başka sözle buradan başlayacak olan bir seyahat Avrupa'ya devam edebilecek. Hasebiyle epeyce değerli. Yani yalnızca bu ülkemizin kendi iç çizgilerinde değil, yurt dışına olan ortak karşılıklı birbirini tanıması noktasında da bu teknolojinin tanınması ve sertifikasyonu da alınmış.”

100 yıllık hasret

TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Müellif, 100 yıllık bir hasretin sona erdiğini vurgulayarak “İlk ulusal elektrikli trenimizi üretmiş olduk. TÜBİTAK’ın özel çabalarıyla bu günlere eriştik. Önümüzde birkaç tane daha değerli projemiz var. En kıymetlisi şu anda süratli tren. 29 Ekim’e kadar prototipini motamot bu biçimde alana indirme maksadımız var.” dedi.

TÜBİTAK RUTE ve TÜRESAŞ geliştirdi

TÜBİTAK Raylı Ulaşım Teknolojileri Enstitüsü (RUTE) tarafından tasarlanan, tahlil ve alt sistem üretimleri tamamlanan Eskişehir 5000, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın (TCDD) gereksinimlerine uygun olarak geliştirildi.

En güçlü elektrikli motor

Eskişehir 5000, ana sınır lokomotifler için yerli olarak tasarlanmış birinci araç gövdesi, birinci boji, birinci tren denetim ve idare sistemine sahip. Ayrıyeten, raylı araç uygulamaları için yerli olarak tasarlanmış en yüksek güçlü elektrik motoru da Eskişehir 5000’de bulunuyor. Raylı araç uygulamaları için yerli olarak tasarlanmış en yüksek güçlü cer konverteri, cer transformatörü ve yardımcı güç ünitesi de lokomotifin kabiliyetleri ortasında yer alıyor.

Yük ve yolcu taşıyabilecek

5 megawatt (MW) gücündeki lokomotif, Avrupa Birliği Demiryollarında Karşılıklı İşletilebilirlik Teknik Şartnamesi (TSI) sertifikasına sahip olmasıyla dikkat çekiyor. Yük ve yolcu nakliyeciliği yapabilecek. Eskişehir 5000, 140 km/s sürate sahip yeni kuşak bir elektrikli ana sınır lokomotif olarak benzerlerinden ayrılıyor.

İhracata kapı aralıyor

Eskişehir 5000 ile ana sınır lokomotiflerinde yer alan Tren Denetim ve İdare Sistemi, Cer Sistemi, Cer Trafosu, Cer Motoru, Cer Konverteri, Cer Denetim Ünitesi ve Yardımcı Güç Ünitesi üzere kritik alt bileşenler de yerli olarak geliştirilmesi ihracata da kapı aralıyor. E5000 için geliştirilen tüm ana bileşenler başka birer eser olarak ihraç edilebilir kritik teknolojiye sahip olmaları açısından ehemmiyet taşıyor. Bu eserler, TCDD Ulaşım A.Ş. bünyesindeki mevcut lokomotiflerde de hem yedek kesim hem de modernizasyonları kapsamında kullanılabilecek.

4 milyar avroluk katkı

TÜBİTAK RUTE – TÜRASAŞ iş birliğinde hayata geçen lokomotif ile Türkiye, 10 yılda muhtaçlık duyduğu 500 adet lokomotifi üretebilecek. Bu sayede en az 2 milyar avro cari açığın azalmasına katkı sağlayacak. Buna ek olarak dizaynları da Türk mühendisler tarafından gerçekleştirilen lokomotif ile kritik sistemlerin bakım ve tamirat müddetleri çok daha kısa hale gelecek. Bakım ve tamirat maliyetleri, oluşturulan ekosistem ile çok daha aza indirgenecek.

Hibya Haber Ajansı