Doğu Anadolu fay çizgisi üzerinde yer alan 11 vilayette 40 bini aşkın kişinin hayatını yitirmesine neden olan deprem felaketinin akabinde, bölgede artan hava kirliliği uzmanları harekete geçirdi. On binlerce konutun yıkılmasının akabinde ortaya çıkan moloz yığınları ve bu yığınların neden olduğu ağır inşaat tozları birçok hastalığı da tetiklemesi nedeniyle büyük tehlike taşıyor.
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Özge Soyer, astım hastalarının teneffüs şikayetlerindeki artışın erken devirde hareket edilmesi ve uygun formda tedavi sağlanması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Enkaz kaldırma çalışmaları su ile ıslatıldıktan sonra yapılmalı ve havadaki toz ölçüsü azaltılmalıdır. Süreksiz barınma alanları, hava kirliliğinden etkilenmeyen bölgelere kurulmalıdır. Deprem bölgesinde, özellikle 2010 yılından evvel yapılan binalarda bulunabilen ve kanserojen olan asbeste maruz kalmanın uzun vadede riskli olduğunu ve kesinlikle tedbir alınması gerektiğini belirten Soyer, “Bu bölgelerde özellikle de enkaz kaldırma esnasında eldiven, tulum, tam yüz maskesi ve göz koruyucu kullanılmalıdır.”
“Felaket zamanlarında astım krizleri artıyor”
Büyük deprem felaketinin ortaya çıkardığı yıkım nedeniyle oluşan inşaat tozları, mantarlar ve bunların yarattığı hava kirliliğinin özellikle astım hastaları için önemli bir tehdit oluşturduğuna değinen Soyer, deprem periyodunda astım ilaçlarına ulaşmanın sıkıntı olduğunu ve hastaların ilaçları kullanamazlarsa nefes alma ve öksürük meselelerinin daha da artacağını söz ederek şunları söyledi:
“2011 büyük Japon Zelzelesi sonrasında astımlı çocuklarda, astım krizi geçirme riski 6 kat arttı ve hastaların yaklaşık yarısı ilaçlara ulaşamadı. Bilindiği üzere astım krizleri teneffüs yolu enfeksiyonları, alerjene yahut hava kirliliğine maruz kalınması, hastalığın tedavisi için gerekli olan ilaçların tertipli kullanılmamasına bağlı gelişir. Bu yüzden hava kirliliğinin arttığı devirlerde acil servise başvuran astım hastalarının sayısı da artar. 2001 yılında Dünya Ticaret Merkezi taarruzunda ortaya çıkan toz bulutlarına maruz kalan çocuklarda da astım sıklığının çok daha fazla arttığı rapor edildi.”
“Deprem sonrasında artan hava kirliliği inatçı kuru öksürüklere neden oluyor”
Soyer, deprem sonrası devirde süreksiz barınma alanlarının kalabalıklığı ve uygun sıhhat şartlarının olmaması nedeniyle viral teneffüs yolu enfeksiyonlarının daha kolay bulaştığını ve astım hastalarında riskin çok daha fazla arttığını vurgulayan Soyer, özellikle dar alanlarda sigara dumanını solumak astımlılarda öksürük, hırıltı, nefes darlığı üzere şikayetlerin artmasına yol açarken, yalnızca astımlı hastaların değil daha evvel teneffüs yolu sorunu olmayan bireylerin de deprem sonrası ortaya çıkan hava kirliliğinden etkilendiğini ve inatçı kuru öksürüklerin ortaya çıktığını söyledi.
Bacası çekmeyen sobaların, uzun vadeli açık ocakların yanındaki havaya maruz kalınmasının, karbon monoksit zehirlenmelerine neden olduğunu lisana getiren Soyer, şu formda konuştu:
“Karbon monoksit gazı renksiz, kokusuz bir gaz olduğundan zehirlenme fark edilmez; ilk belirtileri baş ağrısı, halsizlik, sersemlik, bulantı-kusma ve karın ağrısıdır ve acil sağlık hizmetine başvuru gerektirir. Deprem bölgesindeki enkazlarda bilhassa 2010 yılından önce yapılan binalarda bulunabilen ve kanserojen olan asbeste maruz kalmak uzun vadede risklidir, önlem alınmalıdır. Eldiven, tulum, tam yüz maskesi ve göz koruyucu kullanılmalıdır.”
“Enkaz, ıslatılmadan kaldırılmamalı, oluşabilecek tozun önüne geçilmeli”
Soyer, deprem bölgesindeki astım hastalarının bilhassa de astımlı çocukların mümkün olan en kısa müddette astım ilaçlarına tekrar erişebilmesinin çok değerli olduğunu belirterek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“İç ortamdaki hava kirliliğini azaltmak için sigara içilmemesi, sık havalandırma ve kapalı alanlarda ısınma muhtaçlığının mümkünse elektrikli ısıtıcılarla çözülmesi elzemdir. Dış ortam hava kirliliğini azaltmak için enkaz kaldırma çalışmaları su ile ıslatıldıktan sonra yapılmalı ve havadaki toz ölçüsü azaltılmalıdır. Süreksiz barınma alanları, hava kirliliğinden etkilenmeyen bölgelere kurulmalıdır. Astım hastalarının teneffüs şikayetlerinde artış erken periyotta fark edilmeli ve uygun biçimde tedavisi sağlanmalıdır”
Hibya Haber Ajansı