Yüzlerce Hastalığı Taklit Ediyor, Dünyanın Yaklaşık Yüzde 15’ini Etkiledi! Lyme Hakkında Her Şey
Taklit yeteneği müthiş, bin bir yüzü var, birçok kaynakta gizli pandemi olarak geçiyor hatta sessiz katil diye adlandırılıyor. Tüm dünya, bu hastalığa karşı ayakta. ABD’deki Lyme kasabasına giderek araştırma yapan ve birkaç yıl sonra Lyme hastalığı teşhisi konan Ziraat Yüksek Mühendisi Derya Ulaşoğlu da söz konusu hastalığı yaşayanlardan. İşte onun deneyimleri ve 18 soruda Lyme hastalığı…
Lyme hastalığı, genellikle belirsiz, gizemli semptomlarla birlikte gelen ve doğru teşhis koymayı zorlaştıran Kene kaynaklı bir bakteriyel hastalık. Yüzlerce başka hastalığı taklit edebiliyor, başka hastalıklarla karıştırıldığı için teşhis edilmesi oldukça zor. Yıllarca sinsice devam edebiliyor ve maalesef bu hastalara yanlış tedavi uygulanabiliyor.
Belirtileri çok sayıda hastalıkla karıştığı için Lyme hastalığı, ‘büyük taklitçi’ ya da ‘sessiz katil’ olarak anılıyor. Çünkü Lyme hastalığı, kronik yorgunluk sendromu, fibromiyalji, ALS, Alzheimer hastalığı, depresyon, uykusuzluk ve romatoid artrit ve multipl skleroz gibi otoimmün bozukluklar dahil olmak üzere çok çeşitli hastalıkları taklit eden belirtiler gösterebiliyor.
İlk vaka 1977’de ABD’nin Connecticut eyaletindeki Lyme kasabasında görüldü. Bu nedenle hastalığa kasabanın ismi verildi.
Bundan tam 12 yıl önce Lyme kasabasına giderek araştırma yapan ve birkaç yıl sonra Lyme hastalığı teşhisi konan Ziraat Yüksek Mühendisi Derya Ulaşoğlu, o dönemde yaşadıklarını ve hastalıkla mücadelesini
okurlarıiçin anlattı:
“2010 yılında Virginia Beach’e eğitime gitmişken, New York’a yakın olan Connecticut eyaletindeki Lyme kasabasına da gittim ama bu virüsü orada aldığımı hiç sanmıyorum.
Bildiğim bir kene ısırma vakası yaşamadım. O güne kadar vücudumda gördüğüm bir kene de yoktu. Muhtemelen kenenin çok küçük olduğu larva döneminde, saç, kulak içi veya kasığa kaçmış ve kan emerek bakteriyi taşımış olabilir. Kasabada konuştuğum herkes Lyme hastalığı ile ilgili hikayelerini memnuniyetle benimle paylaştı. Ayrıca kasabanın doğal güzelliğini de çok beğenmiştim.
İşim gereği kene için sürekli vücut kontrolü yapıyordum. Bilinçli olduğum için başıma gelmez diye düşünüyordum. O yüzden hiç ‘Benim de başıma gelir’ diye korkmadım ama oldu.
Bende bu hastalığın ilk tipik belirtisi olan vücutta çember şeklindeki kızarıklıklar (eritema migrans) hiç olmadı. Yüzde 70 vakada bu kızarıklar oluyor ve normalde belirtiler ısırıktan 2-30 gün sonra ortaya çıkıyor.
Bende yorgunluk ve uyku hali dışında hiçbir belirti yoktu. Tıp doktoru olan ağabeyimin bu durumdan şüphelenip, ‘Sana Lyme testi yaptıralım’ demesiyle hasta olduğum ortaya çıktı.
Hiç ihtimal vermiyordum ama yine de onun söylediklerini dikkate aldım ve test verdim. Sonuç pozitif gelince şok olmuşum. İkinci bir laboratuvar testi ile sonucu teyit ettim.
Ağabeyimin şüphesi sayesinde bu hastalığın farkına varıldı ve yine onun uyguladığı antibiyotik tedavisi ile sağlığıma kavuştum. Ona da buradan tekrar çok teşekkür etmek istiyorum.
Bu hastalığın taklit etmediği hastalık neredeyse yok gibi. Baş ağrısından, eklem ve kemik ağrılarına, yürümekte zorluk, yüz felci, MS ve ALS’e kadar pek çok hastalığı sayabiliriz.
ABD’de bulunan Carilion Clinic’ten Türk Nörolog Dr. Ahmet Burakgazi, 64 yaşındaki ALS teşhisi konulmuş hastasının Lyme hastası olduğunu ortaya çıkarmıştı. Kendisi ile konuştuğumda ‘Kırsalda yaşıyordu, o yüzden şüphelendim’ demişti.
Tüm branş doktorları hastalarında Lyme olasılığını düşünmelidir. Lyme testi, Amerika’da yıllık check up’a programına girmiş durumda. Amerika’da bu hastalığa yakalananlar bunu saklamak yerine farkındalık yaratmak için gönüllü olarak konferanslarda hikayelerini anlatıyorlar. Ben de şu anda bunu nasıl en aza indirebiliriz diye farkındalık olarak görüş bildiriyorum.”
DÜNYANIN YÜZDE 14’ÜNDEN FAZLASI LYME HASTALIĞINA YAKALANDI
Yeni tahminlere göre, dünya çapında yedi kişiden biri Lyme hastalığına sahip olabilir.
Çin’den akademisyenler, 150.000 kişinin katıldığı çalışmalardan elde edilen kan örneği verilerini inceledi. Sonuçlar, dünyanın yüzde 15’inin Lyme hastalığına işaret eden antikorlara sahip olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar her yıl yaklaşık 900 İngiliz ve 30.000 ABD’linin bu hastalığa yakalandığını, ancak, bunların hafife alındığı düşünüyor.
Çin’deki Kunming Tıp Üniversitesi’nden araştırmacılar, 1984 ile 2021 yılları arasında 158,287 kişiyi kapsayan 89 Lyme hastalığı araştırmasını inceledi. Araştırmacıların açıklamasında, “Bu çalışma, dünya çapındaki hastalığın yaygınlığının en kapsamlı ve güncel sistematik incelemesidir” ifadeleri yer aldı.
Araştırmacılar, kene kaynaklı hastalıkların son 12 yılda ikiye katlandığını kaydetti. Bu artışın nedenleri arasında iklim değişikliği, hayvan göçü ve habitat kaybı var.